Havai Fişek Gösterileri Ekosisteme Zarar Veriyor: Bilimsel Araştırma Sonuçları

Havai fişek gösterileri, hayvanlar üzerinde uzun süreli olumsuz etkiler yaratıyor. Bilim insanları, bu durumu ciddi şekilde uyardı.

Yayın Tarihi: 04.02.2025 11:06
Güncelleme Tarihi: 04.02.2025 11:06

Havai Fişek Gösterileri Ekosisteme Zarar Veriyor: Bilimsel Araştırma Sonuçları

Havai Fişeklerin Ekosisteme Etkileri Üzerine Araştırma

Avustralya'daki Curtin Üniversitesi Moleküler ve Yaşam Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bill Bateman ve ekibi, havai fişeklerin çevre ve doğal yaşam üzerindeki etkilerini inceleyen bir araştırma yayınladı. 2023 yılında yayımlanan "Bir Saman Alevi Olmaktan Öte: Havai Fişeklerin Çevreye Uzun ve Kısa Dönemli Etkileri" başlıklı çalışmada, havai fişeklerin birçok hayvanın ölümüne, yaralanmasına ve hava ile toprak kirliliğine yol açtığı vurgulanıyor.

Sesi 85 Desibele Kadar Çıkaran Havai Fişekler

Havai fişeklerin ortalama 100 ila 200 metre yükselmesi ve 100-150 metre çapında bir alanı etkilemesi, ses kirliliğini 85 desibel seviyesine kadar çıkarabiliyor. Araştırmaya göre, şehir hayatından kaynaklanan gürültüye uyum sağlamakta zorlanan hayvanlar, havai fişeklerden kaynaklanan ses kirliliği ile aşırı derecede stres yaşıyor.

Evcil Hayvanlar ve Çiftlik Hayvanları Üzerindeki Olumsuz Etkileri

Çalışmada, evcil hayvan sahiplerinin havai fişek gösterilerinin hayvanlarında korku yarattıklarını sıklıkla dile getirdiği tespit edildi. Yeni Zelanda'da yapılan bir anket sonucunda hayvan sahiplerinin %74,4'ü, hayvanlarının havai fişek korkusunu yaşadığını belirtti. Ayrıca, Almanya'daki bir hayvanat bahçesinde yapılan gözlemler, gösteri sonrası memeliler ve kuşların stresli davrandığını ortaya koydu.

Havai Fişekler ve Ekosistem Üzerindeki Uzun Dönemli Etkiler

İsviçre'de yapılan gözlemler, havai fişekler sırasında kuğu, kaz ve ördek popülasyonlarının %26 ile %35 oranında azaldığını göstermektedir. ABD'nin Arkansas eyaletinde gerçekleşen olaylar, havai fişeklerin hayvan ölümlerine yol açtığına dair somut örnekler sunuyor. Araştırmalar, havai fişeklerin üreme başarısını da olumsuz etkilediğini ortaya koyuyor.

Hava ve Toprak Kirliliği

Havai fişeklerin yaydığı kimyasallar, hava ve su kirliliği yaratmaktadır. Özellikle perklorat gibi maddelerin, memelilerde tiroid hormonlarının üretimini azalttığı ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açtığı belirtiliyor. İlk 24 saat içinde havadaki partikül madde seviyeleri, %500 artış gösterebiliyor.

Uzmanların Değerlendirmeleri ve Alternatif Çözümler

Doğa ve yaban hayatı fotoğrafçısı Alper Tüydeş, havai fişek gösterilerinin modern çağa yakışmadığını ve alternatif gösterim yöntemleri olan drone, ışık ve lazer gösterilerinin daha çevre dostu seçenekler sunduğunu savunuyor. Bilim insanları ve doğa koruma aktivistleri, havai fişeklerin zararlarını azaltmanın önemine dikkat çekiyor.