İngiliz The Guardian gazetesinin haberine göre, Avrupa'nın en büyük füze sistemi üreticisi MBDA, İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarda kullandığı bombalara parça tedarik ediyor.
Haberde, Avrupalı şirketlerin, İsrail'in Gazze'deki yıkımından elde ettikleri kazançlar konusunda artan endişelere dikkat çekilmiştir. The Guardian, Disclose ve Follow the Money adlı bağımsız haber merkezleriyle ortak bir araştırma gerçekleştirmiştir.
Araştırma sonuçları, ABD merkezli Boeing firmasınca üretilen GBU-39 tipi bombalara, yönlendirici kanat sistemleri sağlayan MBDA'nın Alabama'daki fabrikasında bu parçaların üretildiğini ortaya koymuştur. Bu sistemler, bombaların hedefe doğru yönlendirilmesini sağlamakta kullanılan kritik bileşenlerdir.
Ortak araştırmada, bu parçaları üreten MBDA Incorporated adlı ABD iştirakinin, gelirlerini İngiltere'nin Hertfordshire kentindeki MBDA UK aracılığıyla MBDA Group'a aktardığı belirtilmiştir. Şirket, 2023'te üç ana hissedarına, yani İngiltere merkezli BAE Systems, Fransa merkezli Airbus ve İtalyan Leonardo firmasına yaklaşık 350 milyon sterlin temettü dağıtmış olduğu kaydedilmiştir.
İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy geçen yıl yaptığı bir açıklamada, uluslararası insancıl hukukun ciddi ihlali riski nedeniyle ülkesinin İsrail'e yönelik bazı silah ihracat lisanslarını askıya aldığını duyurmuştu. Ancak, bu karar sadece İngiltere'den yapılan sevkiyatları kapsamakta olduğu, ABD'deki iştirak üzerinden devam eden satışları engellemediği vurgulanmıştır.
Araştırmada, silah uzmanları ve açık kaynak bilgileri ile GBU-39 bombalarının kullanıldığı 24 saldırı vakasına dair doğrulamalar yapılmış ve bu saldırılarda çocukların da yer aldığı sivillerin yaşamını yitirdiği ortaya konmuştur. Saldırıların çoğunun okul binaları ve yerinden edilmiş sivillerin barındığı çadır kampları gibi sivil alanlara yöneldiği ifade edilmiştir.
Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Af Örgütü tarafından bazı saldırılar incelenmiş ve şüpheli savaş suçları olarak kaydedilmiştir. MBDA, Boeing ile bu parçaların üretimine dair bir sözleşmesinin bulunduğunu kabul ederken, tüm faaliyetlerinin yürürlükteki ulusal ve uluslararası yasalara uygun olduğunu savunmuştur.
Silah ticaretine karşı harekete geçen sivil toplum örgütleri, şirketin ABD'deki faaliyetlerini sonlandırmaması halinde İsrail'in silahlandırılmasına dolaylı yoldan katkı sağladığını belirtmektedir. Araştırma, MBDA'nın bu süreçten mali kazanç elde ettiğini ve mevcut ihracat kontrollerinin bu tür şirket faaliyetlerini engellemekte yetersiz kaldığını ortaya koymaktadır.
BM özel raportörleri ise, şirketlerin çatışma dönemlerinde insan hakları üzerindeki etkilerini değerlendirmeleri ve faaliyetlerini bu doğrultuda gözden geçirmeleri gerektiğine vurgu yapmaktadır.
