Fransa'dan İsrail'e 'E1' projesi çağrısı
Fransa Dışişleri Bakanlığı, İsrail makamlarını Doğu Kudüs'te Filistinlilerden gasbedilen alanlarda yerleşimleri genişletecek 'E1' projesinden vazgeçmeye çağırdı. Bakanlık açıklamasında, İsrail'in planlarını onaylamaya niyetli olduğunu açıklayan Maliye Bakanı Bezalel Smotrich'in beyanına tepki gösterildi.
Fransa'nın değerlendirmesi
Açıklamada, İsrail'in Kudüs'ün doğusunda 3 binden fazla konutun inşasını öngören E1 yerleşim projesini onaylamasını en güçlü şekilde kınıyoruz ifadelerine yer verildi. Metinde projenin uluslararası hukukun ciddi bir ihlali oluşturduğunun altı çizildi ve uygulamaya konulmasının Batı Şeria'yı ikiye böleceği ve iki devletli çözüme ciddi şekilde zarar vereceği vurgulandı.
Fransa'nın olası adımları
Bakanlık mesajında, Fransa'nın Avrupalı ortaklarıyla birlikte sömürgeciliğe son vermek için İsrail'e yönelik baskıyı artırmaya hazır olduğu ve sorumlulara yönelik yeni yaptırımları değerlendirebileceği belirtildi. Metinde ayrıca iki devletli çözümün İsrailliler ve Filistinliler için kalıcı barışın tek yolu olduğuna dair vurgu yer aldı.
E1 projesinin hedefleri ve bölgesel etkileri
Tarihsel olarak Doğu Kudüs'ün parçası sayılan ancak Ayrım Duvarı'nın Batı Şeria kısmında kalan Azeriye yakınındaki Ma'ale Adumim yerleşimini Batı Kudüs'e bağlamak amacıyla başlatılan E1 projesi, bölgeyi Batı Kudüs'e bağlayacak bir yol koridoru oluşturmayı hedefliyor.
Projeye ilişkin metinde, bölgeye 4 binden fazla yasa dışı konut ve oteller inşa etmek için 12 bin dönüm Filistin toprağı gasbedildiği ve E1 ile Doğu Kudüs'ün Batı Şeria'daki Filistin topraklarının bağlantısının kesilmesinin amaçlandığı ifade ediliyor. Projenin hayata geçirilmesi halinde 5 binden fazla Filistinlinin topraklarından sürülebileceği kaydedildi.
Uluslararası tepki ve hukuki çerçeve
Birleşmiş Milletler, işgal altındaki Filistin topraklarındaki İsrail yerleşimlerini yasa dışı kabul ediyor. Metinde, Birleşmiş Milletler'in en üst yargı mekanizması Uluslararası Adalet Divanı'nın Temmuz 2024'te işgalci İsrail'in tüm yeni yerleşim faaliyetlerini durdurması ve İsraillilerin gasbettiği Filistin topraklarından çıkarılması gerektiğine yönelik görüş kararını bildirdiği, ancak İsrail'in kararı reddettiği hatırlatıldı.
Smotrich'in açıklamaları ve planlanan onay
İsrail kabinesinin aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, 13 Ağustos'ta 'Filistin devleti fikrini ortadan kaldırmak' amacıyla Doğu Kudüs'teki yerleşimleri genişletecek E1 projesini onaylamayı planladığını duyurmuştu. İsrail Sivil İdare Birimi Yüksek Planlama Kurulu'nun 20 Ağustos'ta E1 projesi kapsamında 3 bin 401 yasa dışı konutun inşası planına nihai onay vermek için toplanacağı bildirildi.
