Haber Özeti
DİLARA ZENGİN/SEVGİ CEREN GÖKKOYUN - ABD'de açıklanan son ekonomik veriler, tüketici fiyatlarındaki hızlanma ile birlikte işgücü piyasasındaki zayıflığın sürdüğüne işaret ediyor. Bu görünüm, piyasalarda Fed'in gelecek hafta 25 baz puanlık ilk faiz indirimi yapacağı yönündeki beklentileri güçlendiriyor.
İstihdam Verileri: Zayıflama Belirgin
Geçen haftaki istihdam verilerinin ardından yeni yayımlanan göstergeler, işgücü piyasasındaki gevşemenin devam ettiğini gösteriyor. Buna göre JOLTS açık iş sayısı temmuzda 7 milyon 181 bin ile Eylül 2024'ten bu yana en düşük seviyeyi gördü ve beklentilerin altında kaldı.
Özel sektör istihdamı ağustosta 54 bin kişi artarak piyasa beklentilerinin altında kaldı. Tarım dışı istihdam ise ağustosta 22 bin kişi artarak beklentilerin gerisinde gerçekleşti. İşsizlik oranı yüzde 4,2'den 4,3'e yükselerek Ekim 2021'den bu yana en yüksek düzeye ulaştı.
İlk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısı, 6 Eylül ile biten haftada 27 bin artışla 263 bin oldu ve Ekim 2021'den bu yana en yüksek seviyeyi gördü. Ayrıca Çalışma İstatistikleri Bürosu (BLS) istihdam serisinde kapsamlı bir revizyona gitti; tarım dışı istihdamın, marta kadarki 12 aylık dönemde ilk açıklananlara göre 911 bin kişi daha düşük gerçekleştiği bildirildi.
Enflasyon: ÜFE Yavaşlarken TÜFE Hızlandı
Enflasyon tarafında Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ağustosta aylık bazda yüzde 0,1 ile nisan ayından bu yana ilk kez düşüş kaydetti; yıllık ÜFE artışı yüzde 2,6 ile beklentilerin altında kaldı. Buna karşın Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ağustosta aylık bazda yüzde 0,4 ile beklentilerin üzerinde, yıllık bazda ise yüzde 2,9 ile beklentilere paralel şekilde arttı. Yıllık TÜFE bu dönemde ocak ayından bu yana en yüksek seviyeye çıktı.
Genel olarak üretici enflasyonu yavaşlarken tüketici enflasyonundaki hızlanma dikkat çekiyor; bu ayrışma para politikasına ilişkin değerlendirmelerde belirleyici oluyor.
Piyasa Beklentileri ve Fed'in Duruşu
Fed en son geçen yıl aralık ayında faiz indirimine gitmiş, ardından düzenlenen beş toplantıda politika faiz oranını sabit tutmuştu. Banka şu anda politika faizini yüzde 4,25 - 4,50 aralığında tutuyor.
Piyasa fiyatlamalarında Fed'in gelecek hafta politika faizini 25 baz puan düşüreceğine dair beklentiler öne çıkarken, 50 baz puanlık indirim olasılığı yaklaşık yüzde 10 seviyesinde bulunuyor.
Politik ve Kurumsal Yorumlar
Başkan Trump ve IMF
ÜFE verilerinin ardından açıklama yapan ABD Başkanı Donald Trump, enflasyon olmadığını savunarak Fed Başkanı Jerome Powell'ın faiz oranını hemen 'büyük' ölçüde düşürmesi gerektiğini belirtti. Uluslararası Para Fonu (IMF) Sözcüsü Julie Kozack da istihdama yönelik aşağı yönlü riskler göz önüne alındığında Fed'in politika faizini düşürmeye başlaması için alan olduğunu ifade etti.
Ekonomist Görüşleri
Oxford Economics ABD Başekonomisti Ryan Sweet, açıklanan verilerin enflasyon ve maksimum istihdam hedeflerinde ters yönlü hareketlere işaret ettiğini belirterek Fed'in zor bir durumda olduğunu söyledi. Sweet, manşet enflasyonun beklenenden biraz fazla arttığını, ancak uçak bileti gibi oynak kalemlerin etkili olduğuna dikkat çekti ve Fed içinde tarifelerin gecikmeli etkileri nedeniyle tek seferlik fiyat sıçramalarında fikir birliği oluştuğunu aktardı.
American Enterprise Institute uzmanı Steven Kamin, TÜFE artışlarının beklendiğini ancak gümrük vergilerinin enflasyonu yukarı çektiğini doğruladığını bildirdi. Kamin, önceki tahminindeki üç indirim öngörüsünü revize ederek bu yıl için iki indirim beklediğini; bunların birinin gelecek hafta, diğerinin ise aralık ayında olacağını söyledi.
ING Amerika Araştırma Bölgesel Başkanı Padhraic Garvey, ağustos TÜFE verisinin Fed'in hedeflediği aylık yüzde 0,17 izleme eşiklerinin üzerinde olduğunu belirtti. Ancak Garvey, tarife etkisinin tek seferlik bir sıçrama olabileceği görüşünü koruyarak, işsizlik maaşı başvurularındaki artışın gelecek hafta Fed'in 25 baz puanlık indirimi beklentilerini teyit edeceğini ifade etti.
Fitch Ratings ABD Ekonomik Araştırmalar Başkanı Olu Sonola da TÜFE ve ÜFE verilerinin tarifelerin etkisini yansıttığını belirtti ve gelecek hafta 25 baz puanlık bir indirim beklediklerini söyledi. Sonola, bankanın yıl sonuna kadar toplamda 50 baz puanlık indirim yapacağını düşündüklerini ekledi.
Sonuç
Açıklanan istihdam ve enflasyon verileri, Fed'in politika kararlarında karşı karşıya olduğu dengeyi gözler önüne seriyor. İşgücü piyasasındaki zayıflama, piyasa beklentilerini gelecek hafta için 25 baz puanlık bir indirime yöneltirken, tüketici enflasyonundaki hızlanma Fed'in ilerleyen dönemde atacağı adımlar üzerinde belirleyici olmaya devam edecek.
