Eski Sudan Dışişleri Bakanı Ali Sadık: Türkiye, savaş sonrası Sudan'ın yeniden inşasında öncelikli ortak
Söyleşinin çerçevesi
Ankara'da Orta Doğu Vakfı ve Afrika Vakfı işbirliğinde düzenlenen söyleşide, eski Sudan Dışişleri Bakanı Ali Sadık ülkesindeki çatışmaları, barış müzakerelerinin önündeki engelleri ve olası yeniden inşa yollarını değerlendirdi. Etkinlik, Afrika Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Köse tarafından yönetildi ve birçok davetli katıldı.
Çatışmanın iç dinamikleri
Sadık, 2023'te başlayan çatışmaların ilk iki yılını Sudan'da geçirdiğini belirterek ülkenin zengin doğal kaynaklarına dikkat çekti. Sudan'ın 1956'da İngiltere'den bağımsızlığını kazandığında güçlü bir ekonomi devraldığını hatırlatan Sadık, mevcut çatışmalara yol açan etkenlerden söz etti.
Sadık, bağımsızlık öncesi dönemde Sudan'ın istikrarını bozmayı amaçlayan başlıca aktörün İsrail olduğunu vurguladı. Ayrıca Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK)'nin orduda entegrasyona direnmesinin taraflar arasında sürtüşmeye neden olduğunu, HDK'nin çatışmaların başlangıcında altyapı ve sivil yerleşimlere ciddi zarar verdiğini ifade etti.
Uluslararası aktörlerin tepkisini değerlendirirken Sadık, Arap Birliği ve İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)'nın etkisiz kaldığını, Birleşmiş Milletler (BM)'in ise çağrılardan öteye geçemediğini söyledi. Sadık, Sudanlılar için çatışmaları sonlandıracak tek çözümün "HDK'yi askeri olarak mağlup etmek" olduğunu belirtti.
Türkiye ile işbirliği ve insani destek
Sadık, Sudan'daki istikrarın Afrika'nın genel istikrarı için önemli olduğunu belirterek, Türkiye'nin Sudan hükümetiyle birçok alanda işbirliği içinde hareket ettiğini kaydetti. Türkiye'den gelen yardım kargolarının ülkedeki yerinden edilmişlere destek sağladığını vurguladı. Sadık, sözlerini "Sudan halkı Türklere çok müteşekkir." ifadesiyle özetledi ve ekledi: "Savaşın ardından Sudan'ın yeniden inşası konusundan bahsediyorsak, akla gelen ilk ve tek ülke Türkiye."
Mevcut durumun ana hatları
Sudan, 15 Nisan 2023'ten bu yana ordu ile HDK arasındaki şiddetli çatışmalara sahne oluyor. HDK, Darfur bölgesinin beş eyaletinden dördünü kontrol ederken, son eyaletin merkezi Faşir bir yılı aşkın süredir kuşatma altında. Ordu ve müttefik güçler şehri savunmaya devam ediyor.
BM'ye göre çatışmalar, dünyanın en büyük yerinden edilme krizine yol açtı; ülke içinde 11 milyondan fazla kişi yerinden edilirken yaklaşık 4 milyon kişi komşu ülkelere geçti. Sudan ordusu, 20 Mayıs'ta başkent Hartum'un tamamının kontrolünü sağlarken, HDK ülkenin batısına yöneldi.
Ayrıca, HDK İkinci Komutanı Abdurrahim Hamdan Dagalu, ayrılıkçı Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey (SPLM-N) lideri el-Hılu, HDK'ye destek veren siyasi güçler ve silahlı grup temsilcilerinin 18 Şubat'ta Kenya'nın başkenti Nairobi'de toplandığı ve 26 Temmuz'da "paralel" hükümet kurulduğunu açıkladıkları bilgisi metinde yer aldı.
Not: Haberde geçen tarih, kuruluş ve kişi isimleri kaynak metindeki ifadeler doğrultusunda korunmuştur.
Ankara'da, Orta Doğu Vakfı ve Afrika Vakfı işbirliğinde Sudan'da devam eden siyasi ve insani kriz üzerine söyleşi düzenlendi. Afrika Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Köse'nin moderatörlüğünde yapılan söyleşiye, eski Sudan Dışişleri Bakanı Ali Sadık (sağ 2) ve davetliler katıldı. Sadık, burada konuşma yaptı.
