Eski Başhaham Yitzhak Yosef: Netanyahu'ya güvenilemez; Haredi askerlik muafiyeti krizi sürüyor
Yosef'in açıklamaları
İsrail'de Ultra Ortodoks Yahudilerin (Haredi) dini liderlerinden eski Başhaham Yitzhak Yosef, Yeşiva öğrencilerinin askerlikten muaf tutulmasını sağlayacak yasa tasarısının Meclis'e bir türlü sunulmaması üzerine Başbakan Binyamin Netanyahu'ya güvenilemeyeceğini açıkladı.
The Times of Israel'in aktardığına göre, Yosef cumartesi gecesi verdiği vaazda Ultra Ortodoks siyasi liderleri Netanyahu'ya güvendikleri için eleştirdi ve Başbakan için "O bir ateist. Böyle birine güveniyor musunuz?" ifadelerini kullandı.
Siyasi yansımalar ve koalisyon krizi
Yosef, Haredilerin askerlikten muaf tutulması yönündeki yasal düzenlemenin geçirilmemesi hâlinde Netanyahu'ya güvenilemeyeceğini vurguladı. Vaazında, ordunun Haredileri orantısız biçimde hedef alarak gözaltına aldığı iddiasını dile getirdi ve "Kapı çalındığında kim olduğunu kontrol edin. Onlarsa kapıyı açmayın." uyarısında bulundu.
Haredi partilerinden oluşan Birleşik Tevrat Yahudiliği ittifakı (Şas, Degel HaTorah ve Agudat Israel), yasa tasarısının Meclis gündemine getirilmemesi gerekçesiyle geçen ay hükümetten çekilmişti. Bu çekilme sonucunda Netanyahu hükümeti, 120 sandalyeli Meclis'te 50 milletvekilinin desteğine sahip azınlık hükümeti konumuna düştü.
Askerlik tartışmasının geçmişi ve son gelişmeler
İsrail yasalarına göre 18 yaşını geçen herkes zorunlu askerlik hizmetine tabi. Haredilerin muafiyeti yıllardır tartışma konusu olurken, 7 Ekim 2023 sonrası artan güvenlik ihtiyacı bu tartışmayı yeniden ön plana çıkardı.
25 Haziran 2024'te İsrail Yüksek Mahkemesi, Haredi erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal dayanağının bulunmadığına hükmetti ve askerliğe uygun olanların göreve alınması gerektiğini belirtti. Hükümetin askere alınmaya uygun yaklaşık 80 bin Haredi erkekten yaklaşık 24 binine celp gönderdiği, kalanların 2025-2026 askerlik yılı için hazırlanılan "havuz" grubuna dahil edildiği bildirildi.
Harediler, ordunun asker kaçaklığı iddiasıyla 7 Yeşiva öğrencisini gözaltına almasının ardından ülkenin orta kesimindeki Beit Lid Askeri Hapishanesi önünde protestolar düzenliyor. Haredi koalisyon ortaklarının Meclis'i boykot etmesi, parlamento gündeminin kilitlenmesine ve fesih oylamasına kadar uzanan siyasi bir krize yol açtı; ancak fesih oylamasında yeterli çoğunluk sağlanamadı.
Değerlendirme
Yosef'in doğrudan Netanyahu'yu hedef alan açıklamaları, hem Haredi topluluk içinde hem de koalisyon dinamiklerinde mevcut gerilimi daha da görünür kıldı. Mevcut durumda yasa tasarısının Meclis'e sunulmaması, hem askerlik yükümlülüğünün uygulanması sürecinde hem de hükümet istikrarında önemli belirsizlikler yaratmaya devam ediyor.
