Enerji içecekleri ve fast food tüketimi çocuklarda karaciğer yağlanmasını artırıyor
Sivas Medicana Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Tuğçe Uçar, enerji içecekleri, gazlı içecekler, cips ve fast food tüketiminin çocuklarda karaciğer yağlanmasının artmasına neden olduğunu belirtti. Dr. Uçar, çocuk yaşta tespit edilen yağlanmanın erken müdahale ile kontrol altına alınabileceğini vurguladı.
Nedenleri ve belirtileri
Çocuklarda karaciğer yağlanması, karaciğer hücrelerinde normalden fazla yağ birikmesiyle ortaya çıkan ve giderek yaygınlaşan bir sağlık sorunudur. Karaciğer ağırlığının yüzde 5'ini geçen yağ karaciğer yağlanması olarak kabul edilir. Uzmanlar, oranların erişkinlerde yaklaşık %30-35, çocuklarda %7-10 ve obez çocuklarda %30-40 civarında olduğunu bildiriyor.
En temel nedenler arasında fazla kilo, insülin direnci ve hareketsiz yaşam yer alıyor. Ayrıca früktoz içeriği yüksek beslenme, işlenmiş gıda tüketimi, bazı ilaçlar ve toksinler de risk faktörleri arasında sayılıyor. Hastalığın belirgin bir belirtisi olmayabilir; ancak bazı çocuklarda halsizlik, karın üst bölümünde dolgunluk hissi veya karaciğer büyümesine bağlı ağrı görülebiliyor.
Tanı ve takip
Tanı genellikle rutin testlerde karaciğer enzimlerinin yüksekliğinin saptanması ile başlar. Bazen başka amaçla çekilen batın ultrasonunda yağlanma tespit edilebiliyor. Dr. Uçar, "9 yaş üzeri çocuklarda ALT isimli karaciğer testi tarama testi olarak kullanmaktayız" diyerek taramanın önemine işaret etti. Hastalık çocuklarda genellikle basit yağlanma ile başlar ve uzun süre yağlanmayla devam edebilir.
Enerji içecekleri, gazlı içecekler ve fast food'un rolü
Son yıllarda enerji içecekleri, gazlı içecekler ve paketli meyve sularının tüketimindeki artışın çocukluk çağı karaciğer yağlanmasını tetiklediği belirtiliyor. Bu ürünlerin yüksek miktarda früktoz içermesi ve işlenmiş gıda kategorisinde yer alması, karaciğerin oksidatif stresini artırarak yağlanmaya zemin hazırlıyor. Ayrıca kalitesiz yağlarla hazırlanan fast food ürünlerinin dislipidemiye yol açarak karaciğer üzerindeki yükü artırdığı ifade ediliyor.
Önlem ve uzman önerileri
Dr. Uçar, çocuk yaşta tespit edilen karaciğer yağlanmasının erişkinlere göre daha kolay tedavi edilebildiğini belirterek, "Erken dönemde fark edip doğru beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleriyle müdahale edersek, ileride Tip 2 diyabet, obezite ve kalp-damar hastalıklarının önüne geçmiş oluruz" dedi. Ayrıca beslenme önerisine yönelik olarak, "Eğer yumurta tüketmiyorsak, kolinden zengin yumurtayı haftanın en az 3-4 günü tüketmek bize yardımcı olabilir" ifadelerini kullandı.
Sonuç: İşlenmiş gıda ve şekerli içeceklerin çocuklarda karaciğer yağlanması riskini artırdığı; erken tanı, doğru beslenme ve yaşam tarzı değişikliklerinin uzun vadede kronik hastalık riskini azaltmada kritik önemde olduğu vurgulanıyor.
SİVAS MEDICANA HASTANESİ ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI UZMANI DR. TUĞÇE UÇAR
