Eğirdir'de yılda yaklaşık 20 bin steril tıbbi sülük üretiliyor
Isparta’nın Eğirdir ilçesinde faaliyet gösteren Eğirdir Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü (SAREM), Türkiye’nin ilk kamuya ait tıbbi sülük üretim merkezinde yürüttüğü çalışmalarla sağlık alanına katkı sağlamaya devam ediyor. Merkezde üretilen sülükler kontrollü ve steril sistemlerde yetiştirilerek bilimsel araştırmalarda ve tıbbi uygulamalarda kullanılıyor.
Merkez, üretim kapasitesi ve tarihçe
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından 1987 yılında kurulan SAREM, balık, kerevit, tıbbi sülük ve su kirliliği alanlarında çalışmalar yapıyor ve iç sularda 21 ilde teknik destek sağlıyor. SAREM bünyesinde yaklaşık 15 yıldır Hirudo verbana türü tıbbi sülüklerin yetiştiriciliği sürdürülüyor. 2000’li yılların başında başlatılan popülasyon çalışmaları sonucunda 2021 yılında Tıbbi Sülük Araştırma ve Üretim Merkezi projelendirildi ve aynı yıl bakanlıktan yetiştiricilik izni alındı.
Su Ürünleri Yüksek Mühendisi Mehmet Pazar merkezdeki üretim ve araştırma faaliyetlerini özetleyerek şunları söyledi: "Merkezimizde tıbbi sülük popülasyonlarına yönelik araştırmalar yürütülmekte, aynı zamanda sektörün ihtiyaç duyduğu steril sülüklerin üretimi gerçekleştirilmektedir".
Araştırma alanları ve iş birlikleri
Merkezde biyoloji, ekoloji, genetik, popülasyon dinamikleri, mikrobiyota ve hastalıklar üzerine araştırmalar yürütülüyor. Çalışmalar üniversitelerin veterinerlik, kimya, tıp ve eczacılık fakülteleri ile özel sektör iş birlikleri çerçevesinde gerçekleştiriliyor. Üretilen sülüklerin bir kısmı perakende satışa sunuluyor ve aynı zamanda AR-GE projeleri ile tıbbi sülük popülasyonlarının korunmasına katkı sağlanıyor.
Mehmet Pazar konuyu ayrıntılı şekilde şu sözlerle aktardı: "Enstitümüz yaklaşık 40 yılı aşkın süredir sorumluluk alanımızda yer alan Eğirdir iç sularına yönelik proje ve çalışmalar yürütmektedir. Bu kapsamda balıkçılık, su kirliliği, taşıma kapasitesi ve yetiştiriciliğe yönelik çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Su ürünleri alanında yer alan tıbbi sülükler de çalışma alanlarımız arasında bulunmaktadır. Bu nedenle merkezimizde tıbbi sülüklere yönelik çalışmalar sürdürülmektedir. Yaklaşık 15 yıldır devam eden bu çalışmalar, 2000’li yılların başında popülasyon araştırmalarıyla başlamıştır. Daha sonra bir birim haline getirilen çalışmalar, 2021 yılında projelendirilerek Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan yetiştiricilik belgesi alınmış ve Tıbbi Sülük Araştırma ve Üretim Merkezi kurulmuştur. Merkezde yılda yaklaşık 20 bin adet tıbbi sülük yetiştirilmektedir".
Çalıştay, uluslararası katılım ve mevzuat
SAREM tarafından 15–16 Nisan 2025 tarihlerinde Isparta’da düzenlenen Uluslararası Katılımlı Tıbbi Sülük Çalıştayı’na Türkiye’den ve yurt dışından bilim insanları, sektör temsilcileri ve kamu kurumları katıldı. Çalıştayda sülük biyolojisi, yetiştiricilik teknikleri, ticaret ve yasal düzenlemeler ele alındı.
Dünya genelinde Hirudinea alt sınıfında yer alan 800'den fazla sülük türü bulunuyor; bunlardan 15'inin tıbbi amaçlarla kullanıldığı belirtiliyor. Türkiye sularında Hirudo verbana ve Hirudo suliki türlerinin bulunduğu kaydedildi. Ayrıca 2014 yılında yayımlanan Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği kapsamında sülük tedavisinin belirli kurallar çerçevesinde ve yalnızca yetkili merkezlerde uygulanabildiği bildirildi. Resmî verilere göre, Türkiye’de tıbbi sülük avcılığına kota uygulandığı ve yetiştiricilik faaliyetlerinin bakanlık onayıyla yürütüldüğü ifade ediliyor.
Öne çıkan: Eğirdir'deki merkez, yılda yaklaşık 20 bin steril tıbbi sülük üretimiyle hem araştırma hem de tıbbi uygulamalar için kontrollü kaynak sağlıyor; üretim, izleme ve koruma odaklı yürütülüyor.
ISPARTA'NIN EĞİRDİR İLÇESİNDE FAALİYET GÖSTEREN EĞİRDİR SU ÜRÜNLERİ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ, TÜRKİYE'NİN İLK KAMUYA AİT TIBBİ SÜLÜK ÜRETİM MERKEZİNDE YÜRÜTTÜĞÜ ÇALIŞMALARLA SAĞLIK ALANINA YÖNELİK FAALİYETLERİNİ SÜRDÜRÜYOR.
