Dünya Bankası tarafından açıklanan yeni rapora göre, gelişmekte olan ekonomilere yönelik uluslararası doğrudan yatırım akışları 2023 yılında 435 milyar dolara düşerek, 2005'ten bu yana en düşük seviyeye ulaştı.
Açıklamada, bu yatırımların ekonomik büyüme ve yaşam standartlarının yükselmesindeki önemi vurgulanırken, mevcut verilere göre gelişmekte olan ekonomilerin yalnızca 435 milyar dolar yatırım aldığı belirtildi. Bu tutarın, küresel yatırım akışlarının da yavaşlamasıyla paralel bir düşüş gösterdiği ifade edildi.
Öte yandan, yüksek gelirli ülkelerin 2023 yılı itibarıyla 336 milyar dolar yatırım alması, bu rakamın da 1996'dan bu yana en düşük seviye olduğu açıklandı. 2023 yılında yabancı yatırım girişlerinin gelişmekte olan ekonomilerin Gayri Safi Yurt İçi Hasılası'nın (GSYH) yalnızca %2,3'üne denk geldiği ve bunun da 2008 yılındaki zirvenin yarısı kadar olduğu belirtildi.
Yabancı Yatırımların Yoğunlaşması
Dünya Bankası açıklamasında, yatırım anlaşmalarının taraf ülkeler arasındaki uluslararası doğrudan yatırım akışlarını %40'tan fazla artırma eğiliminde olduğu ifade edildi. 2010-2024 dönemi boyunca yalnızca 380 yeni yatırım anlaşmasının yürürlüğe girdiği, bu sayının 1990’lardaki seviyelerin üçte biri kadar olduğu belirtildi.
Ayrıca, son on yılda imzalanan yeni ticaret anlaşmalarının sayısının yarıya düştüğü, 2010'larda yıllık ortalama 11 olan sayının 2020'lerde 6'ya gerilediği bildirildi. Yabancı yatırımların büyük ekonomilerde yoğunlaştığına dikkat çekilirken, 2012-2023 döneminde gelişmekte olan ekonomilere yönelen uluslararası doğrudan yatırımların yaklaşık üçte ikisinin yalnızca 10 ülkeye gittiği ifade edildi. Çin, Brezilya ve Hindistan gibi ülkeler, bu yatırımlardan önemli paylar aldı.
Küresel İşbirliği ve Politika Öncelikleri
Dünya Bankası, kalkınma hedeflerine ulaşılması için gereken politika adımlarının önemine vurgu yaparak, yatırım kısıtlamalarının gevşetilmesini önerdi. Gelişmekte olan ekonomiler için belirlenen politika öncelikleri arasında yabancı yatırım çekme çabalarının artırılması ve küresel işbirliğinin ilerletilmesi yer aldı.
Dünya Bankası Başekonomisti Indermit Gill, hükümetlerin yatırımı teşvik etmek yerine engeller koymakta ısrarcı olduğunu belirterek, bu durumu değiştirmeleri gerektiğini ifade etti. Aynı zamanda Dünya Bankası Başekonomist Yardımcısı Ayhan Köse, yabancı yatırımlardaki keskin düşüşün alarm verici olduğunu ve bu yavaşlamayı tersine çevirmenin ekonomik bir zorunluluk olduğunu vurguladı. Köse, iç reformlara cesur adımlar atılması ve sınır ötesi yatırımların yeniden canlandırılması için kararlı küresel işbirliğinin gerekli olduğunu da sözlerine ekledi.
