Doktor Uyarısı: Kontrolsüz Takviye ve Bitki Çayı Kullanımı Sağlığı Tehdit Ediyor
Üst solunum yolu enfeksiyonlarının arttığı dönemlerde, doktor tavsiyesi olmadan kullanılan gıda takviyeleri ve bitki çaylarının sağlık üzerinde ciddi olumsuz etkileri olabileceği uyarısı yapılıyor. Sağlık Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dahiliye Bölümü Eğitim ve İdari Sorumlusu Doç. Dr. Murat Akarsu, kontrolsüz kullanımın karaciğer, böbrek ve elektrolit dengesinde sorunlar yaratabileceğini belirtiyor.
Uzman uyarısı
Doç. Dr. Murat Akarsu, bu ürünlerin kullanımının mutlaka hekim gözetiminde olması gerektiğini vurguluyor: "Bir maddenin ilaç veya zehir diye tanımlanması doza bağlıdır." Akarsu, yüksek doz C vitamini kullanımının böbrekte taş oluşumuna yol açabileceğini, karma B vitaminlerinin rastgele alınmasının doğru olmadığını ve eksiklik varsa hedefe yönelik tedavi gerektiğini ifade etti.
Akarsu, magnezyum ve diğer takviyelerin de laboratuvar bulguları ve tıbbi geçmiş değerlendirilmeden alınmaması gerektiğini aktardı: "Enfeksiyonla karşılaştığımızda vücudumuz buna bir reaksiyon gösteriyor. Biz bitki çaylarından medet ummaya çalışıyoruz. ... Karışım formlarının içinde ne olduğunu bilmiyoruz, iyi tanımlanmış olması, dozunda kullanmamız gerekiyor."
Hangi ürünler risk taşıyor?
Uzmanın verdiği örneklerde öne çıkan riskler şunlar: yüksek doz C vitamini (böbrek taşı riski), rastgele alınan kompleks B vitaminleri, kontrolsüz magnezyum kullanımı ve probiyotiklerin kısa süreli, etkin olmayan kullanımı. Doç. Dr. Akarsu, probiyotik etkinliği için "en az 3 ay" gerektiğini hatırlatıyor.
Omega-3 takviyeleriyle ilgili uyarıda bulunan Akarsu, özellikle kan sulandırıcı kullananlarda aşırı kullanımın kanama riskini artırabileceğini ve bazı çalışmalarda çarpıntıya sebep olduğunun görüldüğünü belirtti. D vitamini eksikliğinin yaygın olduğuna dikkat çekerek, çok yüksek dozlarda alımın da ciddi yan etkilere, karaciğer hasarına ve ölümcül tablolara yol açabileceğini söyledi.
Bitki çayları, gebeler ve yaşlılar
Bitki çaylarının kontrolsüz kullanımının özellikle yaşlılarda sıvı dengesini bozabileceğini anlatan Akarsu, bunun böbrek yetersizliği ve hayati riskler doğurabileceğini vurguladı. "Bazen bu karışımların içinde tanımlanmayan bir bitkisel ürün, karaciğere toksik etki yapabilir. Gebelerde bitkisel çay önerilmiyor, çok dikkatli olmak lazım. Gebelere hiçbir şekilde aktardan bir ürün alıp içmelerini tavsiye etmiyoruz."
Ayrıca, kilo verme amacıyla kullanılan bazı bitkisel ürünlerin ishale ve sıvı kaybına yol açarak geçici kilo azalışı sağladığı; bununsa sağlıklı bir durum olmadığı ve elektrolit bozukluklarına neden olabileceği belirtildi. İnternetten veya kaynağı belirsiz ürünlerin alınmaması konusunda açık uyarı yapıldı: "İnternetten karışım ürün ya da bilmediğiniz, tanımlamadığınız bir ürünü almanızı tavsiye etmiyorum."
Poliklinik ve acil vakalar
Akarsu, çoğu hastanın polikliniğe başvurduğunu, ancak bir kısmının "hakikaten soluğu acilde alabildiğini" söyledi. Bu vakalarda elektrolit bozuklukları, kanama eğilimi veya karaciğer-böbrek yetmezliğine varan tablolar görülebiliyor. Uzman, hastaların takviyeleri ilaç olarak görmemesinin tanı ve tedaviyi zorlaştırdığını belirtti.
Sonuç
Doç. Dr. Murat Akarsu'nın vurguladığı gibi, takviye ve bitkisel ürünlerin kullanımında hekim kontrolü ve laboratuvar değerlendirmesi önem taşıyor. Belirtiler ortaya çıktığında sağlık kuruluşuna başvurmak, bilinen olmayan karışımları tüketmemek ve reçetesiz yüksek doz ürün kullanımından kaçınmak uzmanların ortak önerisi olarak öne çıkıyor.
İÇ HASTALIKLARI UZMANI DOÇ. DR. MURAT AKARSU,
