Doğru budama verimi artırıyor: 500 m²'lik bahçe 10 dönümlük bakımsız alandan daha fazla fındık veriyor
SAMSUN (İHA) – Terme İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü'nde görevli Ziraat Yüksek Mühendisi Gökhan Ayar, fındık bahçelerinde uygulanan dip sürgünü temizliği, uç budaması ve seyreltme işlemlerinin birim alandan elde edilen verimi önemli ölçüde yükselttiğini belirtti. Samsun'da Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Halk Eğitim Müdürlüğü iş birliğinde verilen eğitimlerde uygulamalı budama teknikleri üreticilere öğretiliyor.
Budamanın amacı: Karanfil üretimini ve güneşlenmeyi artırmak
Ayar, fındıkta verim alınmasının temelinin tomurcukların karanfile dönüşmesi olduğunu vurguladı. Bu dişi çiçeklerin oluşumunda fosfor ve güneşin önemli rol oynadığını söyledi ve şöyle aktardı: karanfil oluşumu için dalların güneş almasının şart olduğunu; gölgede kalan dallardan verim elde edilemediğini belirtti. Budamanın asıl amacının karanfilleri artırmak için ağacın güneşlenmesini sağlamak olduğunu ifade etti.
Bir daldaki karanfillerin %80'inin tek yıllık sürgünlerden elde edildiğini belirten Ayar, yeni sürgünlerin 10-15 santimetre üzerinde olması gerektiğini, 10 santimetrenin altındaki sürgünlerde gelişimin zayıf kaldığını anlattı. Doğru budama ve sulama ile yeni sürgünlerin 35-40 santimetreye kadar uzatılabileceğini söyledi.
Dip sürgünü temizliği: Kaynak israfını önlemek
Ayar, budamanın üç ana unsurundan birinin dip sürgünü temizliği olduğunu kaydetti. Dip sürgünlerinin genç olmasından dolayı gübre ve sudan daha fazla faydalandığını, bu nedenle ana verim dalının beslenmesinin engellendiğini belirtti. Dip sürgünü bırakılırsa 'odun besleme' durumunun ortaya çıktığını söyledi ve temizliğin kışa girmeden yapılması gerektiğini vurguladı.
Dip sürgünlerinin erken temizlenmesinin hastalıklardan korunma açısından da önemli olduğunu, küllenmenin genellikle dip sürgünlerinden başladığını ve zararlılar için konak alanı oluşturduğunu aktardı. Budamada dip sürgünlerini keserken yüksekten değil, toprağın biraz daha altından kesilmesi gerektiğini söyledi.
Seyreltme ve örnek uygulama: Kalabalık ocaklar hastalığa açık
Seyreltmenin dalların birbirini gölgelemeyecek şekilde açılmasını sağladığını belirten Ayar, ortası açık ve iyi hava sirkülasyonu olan ocakların küllenmeyi azalttığını ifade etti. Çok sık ocakların hastalığa daha açık olduğunu, hedefin 'az değil, yeteri kadar dal' olduğunu vurguladı.
Terme Ortasöğüt Mahallesi'nde uyguladıkları örnek bahçede doğru budama sonrası elde edilen sonuçları anlatan Ayar, budama yapılan bahçede 500 metrekareden alınan fındığın, bakımsız kalan 10 dönümlük bahçeden bile fazla geldiğini aktardı. Dalkıran sorununu örnek bahçelerde iki yılda çözebildiklerini, hastalıklı ve zararlı dalların önce çıkartılması gerektiğini belirtti.
Uç budaması: Yönlendirme ve yıllık sürgün gelişimi
Uç budamasının yıllık sürgün gelişimini olumlu etkilediğini söyleyen Ayar, fındıkta 'lider dal' olarak adlandırılan kökten uca giden dala yapılan her budamanın uç budama olduğunu açıkladı. Uç budamasında lider dalın ucundan dışarıya bakan kısmın 10 santimetre gerisinden kesim yapılmasının verimli olacağını belirtti. Uç budamasının odunlaşmanın başladığı yerde yapılması gerektiğini, budanan gözün baktığı yönde dalın büyüyeceğini ve bu nedenle gözlerin dışarı bakmasının önemli olduğunu kaydetti.
Sonuç: Gökhan Ayar'ın uygulamalı eğitim ve örnek bahçe çalışmaları, doğru budama tekniklerinin birim alandan verimi artırdığını, hastalık riskini azaltıp yıllık sürgün üretimini desteklediğini gösteriyor.
ZİRAAT YÜKSEK MÜHENDİSİ GÖKHAN AYAR, DİP SÜRGÜNÜ TEMİZLİĞİ, UÇ BUDAMASI VE SEYRELTME UYGULAMALARI SAYESİNDE FINDIK BAHÇELERİNDE BİRİM ALANDAN ALINAN VERİMİN, DOĞRU BUDAMA YAPILMAMIŞ BAHÇELERE GÖRE ÇOK DAHA YÜKSEK OLDUĞUNU SÖYLEDİ.
