D vitamini eksikliği saç sağlığı ve yaşlanma üzerinde etkili oluyor
Medicana Ataköy Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Hasan Hacıosman, Türkiye’de yüzde 70-80 oranında D vitamini eksikliği görüldüğünü belirterek, eksikliğin hem saç dökülmesi hem de erken yaşlanma üzerinde etkileri olduğunu açıkladı.
Neden D vitamini düzeyleri yaygın olarak düşük?
Dr. Hacıosman, Türkiye’nin güneşli bir ülke olmasına rağmen D vitamini düzeylerinin yaygın olarak düşük olmasının temel nedenlerini yaşam tarzı, modern alışkanlıklar, UVB ışınlarının yetersizliği, ten rengi ve kapalı giyim gibi çevresel faktörlere bağlıyor. Beslenmenin bu konuda çok sınırlı bir etkisi olduğunu vurguladı.
UVB’nin etkin olabilmesi için güneşe 10.00-16.00 saatleri arasında 10-20 dakika maruziyet gerektiğini, kol, bacak ve yüzün direkt açıkta olması gerektiğini; gölge, cam, bulut veya kış koşullarının UVB’yi engellediğini söyledi.
D vitamini ve saç dökülmesi ilişkisi
Dr. Hacıosman, D vitamininin yalnızca kemik sağlığında değil, bağışıklık, hormon dengesi, kas gücü, cilt yenilenmesi, beyin ve metabolizma üzerinde de etkili olduğunu belirtti. Eksikliğinin özellikle saçları telogen (dinlenme) fazına sokarak saç dökülmesini artırdığını ve kadın tipi saç dökülmesine yol açabildiğini aktardı.
D vitamini saç folikül kök hücrelerini aktive eder; eksikliğinde foliküller uzun süre dinlenme fazına girer ve dökülme artar. Ayrıca alopecia areata gibi otoimmün saç dökülmelerinde D vitamini düzeylerinin ciddi şekilde düşük bulunabildiğini, eksikliğin keratinizasyon bozukluğu ve inflamasyon artışı oluşturarak dökülmeyi hızlandırdığını söyledi. 20 ng/mL altı olan hastalarda saç dökülmesinin sık görüldüğünü vurguladı.
Dr. Hacıosman, tedaviyle genellikle 2-3 ay içinde dökülmenin azaldığını ifade ederken, tedaviye başlandıktan sonra saç dökülmesinde 6-12 hafta içinde belirgin azalma görülebildiğini de kaydetti.
D vitamini eksikliği ve erken yaşlanma
D vitamini eksikliğinin direkt olmasa da dolaylı yoldan yaşlanma sürecini etkilediğini belirten Dr. Hacıosman, eksikliğin kollajen sentezinde bozulma yaparak cilt elastikiyetini azalttığını ve cildin parlak, dolgun görünümünü yitirmesine yol açtığını söyledi. Ayrıca D vitamini yetersizliğinin hücresel yaşlanmayı hızlandırdığı ve antioksidan etkisinin azalmasıyla serbest radikal birikimini artırdığı ifade edildi.
Değerlendirme: Sadece D vitamini yeterli değil
Saç dökülmesi ve erken yaşlanmanın tek nedeni olmadığına dikkat çeken Dr. Hacıosman, bu şikâyetlerde birçok değerin birlikte değerlendirilmesi gerektiğini belirtti. Saç dökülmesinde en sık ferritin düşüklüğü görüldüğünü; ayrıca B12, çinko eksiklikleri, tiroid fonksiyonları (özellikle TSH bozukluğu), stres, uykusuzluk, genetik yapı, hormonal bozukluklar, sigara kullanımı ve UV maruziyetinin etkili olduğunu söyledi.
D vitamininin optimal seviyesinin 40-60 ng/mL civarında olması gerektiğini, özellikle saç dökülmesi olan hastalarda bu aralığın saç kalitesinin güçlenmesiyle ilişkili olduğunu belirtti. Cilt toparlanmasının ise genellikle 8-12 hafta sürdüğünü aktardı.
Tedavi ve izlem önerileri
Tedavinin kişiye özel olarak, kan düzeyine, hastanın kilosuna, eşlik eden saç dökülmesi tipine ve diğer eksikliklere göre belirlenmesi gerektiğini vurgulayan Dr. Hacıosman, D vitamini takviyesine en az 3 ay düzenli devam edilmesi gerektiğini, kullanımın 6-12 aya kadar sürebileceğini söyledi.
D vitamini alımında yağlı bir öğünle birlikte alınmasının önerildiğini; Omega-3 ile birlikte alınmasının emilimi artırabileceğini, K2 vitamininin ise kemik yararı açısından faydalı olduğunu ancak saç dökülmesi için zorunlu olmadığını belirtti. Tedaviye başladıktan 3 ay sonra D vitamini düzeyinin kontrol edilmesi gerektiğini vurguladı.
Özetle, Dr. Hasan Hacıosman’a göre Türkiye’de yaygın olan D vitamini eksikliği saç dökülmesi ve erken yaşlanma süreçlerine katkıda bulunabiliyor; doğru değerlendirme ve düzenli tedavi ile genellikle iyileşme sağlanabiliyor.
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN HACIOSMAN
