Çin Devlet Başkanı Şi'nin Orta Asya Diplomasi Vurgusu
Çin lideri Şi Cinping, Kazakistan'ın başkenti Astana'da düzenlenen 2. Çin-Orta Asya Zirvesi'nde, ülkesi ile Orta Asya arasındaki ilişkilerin derinleştirileceğini vurguladı. Zirve boyunca bölgedeki liderlerle yapılan ikili görüşmelerde, ticaretin artırılması ve birlikte yürütülecek projeler hakkında önemli bilgiler paylaşıldı.
Artan Ticaret Hacmi ve İşbirliği Projeleri
Şi, zirvede yaptığı konuşmada, 2023'te gerçekleştirilen ilk liderler zirvesinden bu yana Çin ile Orta Asya ülkeleri arasındaki Kuşak ve Yol işbirliğinin somutlaştığını belirterek, bu süreçte ticaret hacminin %35 oranında arttığını ifade etti. Ayrıca, sanayi yatırımları, yeşil madencilik ve teknolojik inovasyon alanlarında da önemli gelişmeler yaşandığını dile getirdi.
Yakın zamanda hayata geçirilen Çin-Kırgızistan-Özbekistan Demiryolu projesinin yanı sıra, Kazakistan ile Çin arasında yeni demiryolu bağlantılarının kurulması ve diğer projeler hakkında bilgi verdi.
Çin'in Yeni İşbirliği Merkezi ve Eğitim Destekleri
Şi, yoksullukla mücadele, eğitim değişim programları ve çölleşme kontrolü gibi alanlarda 3 işbirliği merkezi kurulacağını ve ticaretin kolaylaştırılması amacıyla bir platform oluşturulacağını açıkladı. Ek olarak, bu yıl Orta Asya ülkelerine 1.5 milyar yuan (210 milyon dolar) mali yardım yapma taahhüdünde bulundu ve 3 bin vatandaşına mesleki eğitim fırsatı sunulacağını kaydetti.
Bölgesel Güvenliğin Artırılması
Şi, Orta Asya ülkeleriyle bölgesel güvenlik işbirliğini geliştirmek amacıyla terör, ayrılıkçılık ve aşırıcılığa karşı ortak mücadele çağrısında bulundu. Ayrıca, Afganistan'ın yeniden inşası için ortak çalışmalara öncülük etmenin gerekliliğini vurguladı.
Çin'in Orta Doğu'daki Endişeleri ve İşbirliği Vurgusu
Şi, Orta Doğu'daki askeri çatışmalar konusunda derin endişe duyduğunu belirterek, askeri çözümün bir alternatif olmadığını ifade etti. Tüm tarafların gerilimin düşürülmesi için işbirliği yapması gerektiğini vurguladı.
Güçlü Ekonomik Ortaklık Mesajı
Çin Devlet Başkanı, ABD'nin tarife artırımları nedeniyle dünya ekonomisindeki belirsizliklere dikkat çekerek, çok taraflılığı ve küresel ticaret sisteminin korunmasının önemini vurguladı. Kazakistan Cumhurbaşkanı ile yapılan görüşmede iki ülke arasında 24 yeni işbirliği protokolü imzalandı.
İşbirliği Mekanizması ve Gelecek Planları
Çin ile Orta Asya ülkeleri arasında imzalanan "Ebedi İyi Komşuluk ve Dostane İşbirliği Anlaşması", uzun vadeli ekonomik ve güvenlik işbirliği çabalarını pekiştirecektir. Liderler, zirve toplantılarının iki yılda bir düzenlenmesine karar verdiler ve işbirliği mekanizması için bir sekretarya kurulması yönünde adımlar atıldı.
