BUÜ liderliğinde gazlı detektör projesi: Türkiye'nin parçacık fiziği kapasitesi güçlenecek
Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) Fen-Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Özkan Şahin tarafından yürütülecek "CERN-DRD1 İşbirliği Kapsamında Gazlı Detektörlerde Performans Geliştirme Çalışmaları" adlı proje, Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) tarafından desteklenmeye uygun bulundu. Proje Ocak 2026'da başlayacak ve 3 yıl sürecek; bütçesi 3 milyon TL olarak belirlendi.
Projenin kapsamı ve teknik yaklaşım
Proje, gazlı parçacık detektörlerinin performansını artırmaya yönelik olarak kapsamlı çalışmaları içeriyor. Çalışma kapsamında gelişmiş simülasyonlar ve yeni fizik modelleri geliştirilecek; geliştirilen modeller hem teorik olarak test edilecek hem de deneysel doğrulama süreçlerinden geçirilecek. Proje raporlarında belirtilen hedefler arasında dedektör verimliliğinin, zaman çözünürlüğünün ve radyasyon dayanımının iyileştirilmesi yer alıyor.
CERN ile köklü işbirliği
Prof. Dr. Özkan Şahin, proje çalışmaları kapsamında hem CERN'de hem de BUÜ'de deneysel uygulamaların yürütüleceğini belirtti. Şahin, üniversite ile CERN arasındaki ilişkinin 2007'ye dayandığını, BUÜ'nün 2009'da RD51 İşbirliği'nin kurucu üyelerinden biri olduğunu ve 2024'te kurulan DRD1 İşbirliği'nin de kurucu üyesi olmaya devam ettiğini vurguladı. Ayrıca kendisinin BUÜ CERN-DRD1 Takım Lideri ve DRD1 içindeki WG4 (Dedektör Fiziği Modelleme ve Simülasyon) çalışma grubunun yöneticilerinden biri olarak görev yaptığı ifade edildi.
Genç araştırmacılar, altyapı ve kapasite gelişimi
Projede araştırmacı olarak doktora öğrencisi Caner Sarı ve yüksek lisans öğrencisi Zeynep Karagöz görev alacak. Prof. Dr. Şahin, genç araştırmacıların üç yıl süresince teorik modelleme ve deneysel doğrulama süreçlerinde uzmanlaşarak ülkenin insan kaynağına katkı sağlayacağını belirtti. Ayrıca, 2014-2018 yılları arasında BUÜ bünyesinde kurulan Gazlı Detektör Araştırma Laboratuvarı'nın proje kapsamında uluslararası standartlara taşınacağı ve birçok kritik deneyin ilk kez üniversite bünyesinde gerçekleştirilebileceği aktarıldı.
Stratejik bilgi üretimi ve sürdürülebilir teknolojiler
Proje çıktılarının yalnızca yüksek enerji fiziği ile sınırlı kalmayıp nükleer güvenlik, medikal görüntüleme ve erken uyarı sistemleri gibi stratejik alanlara bilgi transferi sağlaması hedefleniyor. Ekip ayrıca çevre dostu yeşil gazlar (HydroFluoroOlefin vb.) üzerine kapsamlı analizler yapacak ve dedektör teknolojilerinde sürdürülebilir yaklaşımlar geliştirmeyi amaçlıyor. Elde edilecek bilimsel verilerin, CERN tarafından planlanan Future Circular Collider (FCC) ve benzeri uluslararası deneylerin hazırlık çalışmalarına katkı sunması beklentiler arasında yer alıyor.
Beklenen etkiler ve akademik görünürlük
Prof. Dr. Özkan Şahin, bu desteğin yalnızca üniversite için değil, Türkiye’nin CERN projeleri içindeki görünürlüğü ve katkısı açısından da büyük önem taşıdığını ifade etti. Şahin, elde edilecek sonuçların genç araştırmacıların yetişmesine katkı sağlayacağını ve dünya ölçeğindeki dedektör teknolojilerinde yenilikçi yaklaşımlara zemin hazırlayacağını söyledi.
BUÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Bilgin Osman da proje ekibini tebrik ederek çalışmalarda başarılar diledi.
BURSA ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ (BUÜ) FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ FİZİK BÖLÜMÜ ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. DR. ÖZKAN ŞAHİN TARAFINDAN YÜRÜTÜLEN "CERN-DRD1 İŞBİRLİĞİ KAPSAMINDA GAZLI DETEKTÖRLERDE PERFORMANS GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI" BAŞLIKLI PROJE, TÜRKİYE ENERJİ, NÜKLEER VE MADEN ARAŞTIRMA KURUMU (TENMAK) TARAFINDAN DESTEKLENMEYE UYGUN BULUNDU.
