Birleşmiş Milletler (BM) Afganistan Özel Temsilcisi Roza Otunbayeva, İran sınırından her gün on binlerce Afgan göçmenin geri gönderilmesinin bölgeyi daha da istikrarsızlaştıracağını belirterek, uluslararası toplumdan bu konuya acil müdahalede bulunmasını istedi.
Afganistan'ın İran sınırındaki Herat vilayetine ziyaret gerçekleştiren Otunbayeva, mevcut destek mekanizmalarının, her gün sınırı geçen ve insani yardıma ihtiyaç duyan on binlerce Afgan göçmene yeterince hizmet veremediğini ifade etti. Otunbayeva, "Çoğu aniden ve çoğu da gönülsüz yapılan geri dönüşlerin sayısının uluslararası toplumu alarma geçirmesi gerektiğini" vurguladı ve acil küresel destek çağrısında bulundu.
Duruma hızlı bir şekilde müdahale edilmemesi durumunda "yıkıcı sonuçların doğacağı" konusunda uyaran Otunbayeva, Afganistan’a geri gönderilen göçmenlerin ve bölgede yaşayan toplumun istikrarının bozulacağını, insanların tekrar yerinden edileceğini ve kitlesel göç hareketlerinin başlayacağını bildirdi.
Özellikle son yıllarda, güvenlik, siyasi ve ekonomik sorunlardan kaynaklı olarak Afganistan'dan İran'a yoğun bir düzensiz göçmen girişi yaşanmıştır. İranlı yetkililer, ülkede yaklaşık 6 milyon Afgan bulunduğunu ve bunlardan 2 milyonu aşkın kişinin izinsiz olarak yaşam sürdüğünü belirtmektedir.
2023 yılında İran'da başlayan yasa dışı yabancı uyruklu göçmenlerin sınır dışı işlemleri, "İsrail adına terör ve sabotaj eylemleri" yapmakla suçlanan kişilerin bir kısmının ülkeye kaçak giren Afganlar olduğuna dair haberlerin ardından hız kazanmıştır. İran İçişleri Bakanlığı Yabancı Uyruklular ve Mülteciler Dairesi Başkanı Nadir Yarahmedi, 11 Temmuz tarihinde yaptığı açıklamada, 21 Mart'tan başlayan yeni yıl döneminde 772 binden fazla düzensiz Afgan göçmenin İran'dan çıkış yaptığını kaydetmiştir.
