Antalya'da düzenlenen 13. Üreme Sağlığı ve İnfertilite Kongresi'nde mevzuat ve yaş faktörü tartışıldı
Türk Üreme Sağlığı ve İnfertilite Derneği tarafından düzenlenen 13. Üreme Sağlığı ve İnfertilite Kongresi, Antalya'da gerçekleştirildi. Kongrede Türkiye'nin düşen doğurganlık oranı, tüp bebek (IVF) uygulamalarının toplumsal etkileri ve yumurta dondurmada yaşa bağlı başarı oranları bilimsel veriler ışığında ele alındı.
Mevzuat ve uygulama sınırları
TSRM Yönetim Kurulu Üyesi ve Kongre Sekreteri Prof. Dr. Işıl Kasapoğlu, Türkiye'deki yasal çerçeveyi şu sözlerle özetledi:
'Normalde Türkiye Cumhuriyeti'nde yönetmelik gereği yumurta veya gonad hücresinin dondurulması yasal değil. Ama bazı şartlarda devlet buna müsaade ediyor.'
Yasal izin yalnızca tıbbi gerekliliklerde: Prof. Dr. Kasapoğlu, kemoterapi gibi gonadotoksik tedaviler, düşük over rezervi veya overlere zarar verecek cerrahi girişimler gibi tıbbi endikasyonların mevcut olması halinde yumurta dondurulmasına izin verildiğini belirtti. Buna karşın Avrupa'da yaygın olan 'sosyal prezervasyon' yani isteğe bağlı yumurta dondurma Türkiye'de mevzuat nedeniyle yapılamıyor.
Hastaların mali ve psikolojik yükü
Kemoterapi öncesi yumurta dondurmak isteyen hastaların fiziksel ve ekonomik zorluklarla karşılaştığına dikkat çeken Kasapoğlu, bu işlemin hastalar için geleceğe dair umut sunduğunu ancak maliyetlerin yük oluşturduğunu söyledi. Maliyetlerin ödeme kapsamına alınmasının hastalar açısından önemli bir destek olacağı vurgulandı.
Yaşın önemi: Erken dondurma daha yüksek verim sağlıyor
Yaş faktörünün başarı oranlarında belirleyici olduğunu aktaran Kasapoğlu, genç yaşta ve kaliteli yumurta dondurulduğunda verimliliğin belirgin biçimde arttığını ifade etti. Rezerv azaldıktan veya ileri yaşta yapılan dondurmada aynı başarıyı elde etmek neredeyse imkânsız olduğuna dikkat çekti.
Kasapoğlu, örnek vererek şunları söyledi: '42 yaşındaki bir hastanın ileride canlı doğuma ulaşabilmesi için 20 ile 30 arasında yumurta toplaması gerekiyor. Bu sayıya tek bir denemede ulaşmak neredeyse imkansız.' Bu nedenle işlemin daha ileri yaşlara bırakılmadan, daha erken dönemde yapılmasının hasta verimliliğini artırabileceği belirtildi.
Saklama süresi ve dikkate alınması gereken anne yaşı
Yumurta ve embriyo dokularının saklama süresine ilişkin yanlış bilinenleri düzelten Kasapoğlu, dondurulan yumurta ve embriyo dokularının istenildiği kadar saklanabileceğini söyledi. 'Beş yıl saklandı, artık imha edilmeli' gibi bir uygulama bulunmadığını belirtti.
Ancak Kasapoğlu, burada dikkate alınması gereken tek hususun anne yaşı olduğunu vurguladı. Bazı ülkelerde çok ileri yaştaki gebeliklerde komplikasyon riski nedeniyle sınırlamalar getirilebildiğini, Türkiye'de ise bu konuların dernek içi öneriler kapsamında tartışıldığını ve şu an için mevzuatta değişiklik öngören bir bilgi bulunmadığını kaydetti.
Sonuç olarak, kongrede öne çıkan temel bulgu, Türkiye'de isteğe bağlı yumurta dondurmanın yasal düzenlemeler nedeniyle uygulanamıyor oluşu ve genç yaşta dondurmanın başarı oranlarını anlamlı şekilde artırmasıydı. Mevzuat ve ödeme politikaları, hasta erişimi ve verimlilik açısından dikkat edilmesi gereken başlıca alanlar olarak gösterildi.
ANTALYA’DA DÜZENLENEN 13. ÜREME SAĞLIĞI VE İNFERTİLİTE KONGRESİ’NDE TÜRKİYE’DE İSTEĞE BAĞLI YUMURTA DONDURMANIN YASAK OLDUĞU, YALNIZCA KEMOTERAPİ, DÜŞÜK OVER REZERVİ VEYA CERRAHİ GİBİ TIBBİ GEREKÇELERLE YASAL ŞEKİLDE UYGULANABİLDİĞİ VURGULANDI. TSRM YÖNETİM KURULU ÜYESİ PROF. DR. IŞIL KASAPOĞLU, "GENÇ YAŞLARDA VE KALİTELİ YUMURTA DONDURDUĞUMUZDA VERİMLİLİK ÇOK DAHA YÜKSEK OLUYOR; İLERİ YAŞTA AYNI BAŞARIYI ELDE ETMEK NEREDEYSE İMKÂNSIZ HALE GELİYOR" DEDİ.
