Afganistan'dan Trump'ın Bagram Üssü Açıklamasına Resmi Yanıt
Afganistan yönetimi, Cumhurbaşkanı Donald Trump'ın Bagram Hava Üssü ile ilgili açıklamalarına ilişkin resmi bir değerlendirme yaptı. Dışişleri Bakanlığı yetkililerinden Zakir Celali, Washington yönetimiyle ilişkilerin ABD askeri varlığı olmadan sürdürülmesi gerektiğini vurguladı.
Zakir Celali'nin değerlendirmesi
Celali, ABD merkezli X şirketinin sosyal medya platformu hesabından yapılan paylaşım bağlamında yaptığı açıklamada, Afganistan ile ABD arasındaki ilişkinin karşılıklı saygı ve ortak çıkarlara dayalı ekonomik ve siyasi iş birliği olarak kurulabileceğini belirtti. Celali, "Afganistan ile ABD'nin birbirleriyle etkileşime ihtiyaçları var ve karşılıklı saygı ile ortak çıkarlara dayalı ekonomik ve siyasi ilişkiler kurabilirler ancak ABD'nin Afganistan'ın herhangi bir bölgesinde askeri varlık bulundurmasına gerek olmadan." ifadelerini kullandı.
Trump'ın Bagram planı ve iddiaları
ABD Başkanı Donald Trump, İngiltere ziyaretinde Başbakan Keir Starmer ile düzenlediği ortak basın toplantısında, ülkede 2001'de konuşlanan ve ABD güçlerinin 2021'de terk ettiği en büyük askeri üs olan Bagram'ı geri almak istediklerini söyledi. Trump, üssü geri alma gerekçelerinden birini de üssün Çin ile ilgili iddia edilen hassas konumuna bağladı ve üssü "yok pahasına verdik" şeklinde nitelendirdi. Trump’ın daha önceki iddiasını Taliban yönetimi reddetti; geçici hükümet sözcüsü Zabihullah Mücahid üssün Afganistan kontrolünde olduğunu belirtti.
Doha Anlaşması ve üs ile ilgili geçmiş
Başkan Trump döneminde, Şubat 2020'de Washington yönetimi ile Taliban arasında imzalanan Doha Anlaşmasında, NATO öncülüğündeki güçlerin Afganistan'ı tamamen terk etmesi öngörülmüştü. Bu süreç kapsamında Temmuz ayında Bagram Hava Üssü boşaltılmış ve son ABD askeri 30 Ağustos 2021 gecesi Afganistan'dan ayrılarak 20 yıllık askerî konuşlanmanın sonunu işaret etmişti.
Afganistan kamuoyunda yabancı askerî varlıkların kabul edilmediğine dikkat çeken yetkililer, ülkenin egemenliği ve halkın hassasiyetinin altını çizdi. Taliban ise her yıl 15 Ağustos'ta Bagram'da, ABD'den kalan askeri araç ve helikopterlerle askeri geçit törenleri düzenleyerek bu dönüşümü sembolize ediyor.
Analiz: Resmi yanıt, Afgan yönetiminin hem dış aktörlerle ilişkileri sürdürme ihtiyacını hem de ülke egemenliği ve halk algısına duyduğu hassasiyeti dengelemeye çalıştığını gösteriyor. Bagram'la ilgili tartışma, stratejik konum, geçmiş anlaşmalar ve iç siyaset dinamikleri bağlamında devam edecek gibi görünmektedir.
