ABD-Ukrayna Anlaşması ve Maden Varlıkları
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, bugün ABD Başkanı Donald Trump ile Beyaz Saray'da bir araya geldi. İki ülke arasında imzalanması beklenen Yatırım ve Kalkınma Fonu anlaşmasında, özellikle nadir toprak elementleri üzerinde durulurken, Ukrayna'nın Rus ordusunun kontrolünde bulunan topraklarındaki hidrokarbon varlıklarının nasıl değerlendirileceği konusunda belirsizlik sürüyor.
ABD'nin amacı, ülkesinin yaptığı yardımların geri tahsilinde Ukrayna ile gerçekleştireceği anlaşmayı, nadir toprak elementlerinin değerlendirilmesi üzerine yoğunlaştırmak. Ancak bazı sızıntılar, bu anlaşmanın kömür, petrol ve doğal gaz gibi hidrokarbon kaynaklarını da kapsayabileceğini gösteriyor.
Ukrayna'nın Hidrokarbon Durumu
Ukrayna, yüksek gelir elde edebileceği maden ve enerji kaynaklarını, savaş sonrası yeniden inşasında kullanmayı planlıyor. Worldometer verilerine göre, Ukrayna dünya genelinde petrol rezervlerinde 51., doğal gazda ise 23. sırada konumlanıyor. Ancak petrol rafineri sisteminin teknolojik yetersizliği ve bazı bölgelerde Rus hakimiyeti, bu kaynaklardan tam verim alınmasını engelliyor.
Özellikle Kırım'ın 2014'teki yasa dışı ilhakı, Ukrayna'nın zengin açık deniz petrol ve gaz kaynaklarına erişimini kısıtladı. Uluslararası Enerji Ajansı'na (IEA) göre, Karadeniz ve Azak denizlerinden sağlanan üretim, Ukrayna'nın toplam petrol ve gaz üretiminin yalnızca %5'ini oluşturmaktadır.
Rusya'nın 2023'teki Berdyansk ve ardından Mariupol kontrolü, Kiev'in Azak Denizi ile bağlantısını kopardı. İEA verilerine göre, Ukrayna'nın tahmini hidrokarbon rezervi 9 milyar ton petrol eşdeğeri olarak belirleniyor.
Doğal Gaz ve Kömür Kaynakları Analizi
Ukrayna'nın doğal gaz rezervleri yaklaşık 5,4 trilyon metreküp olarak tahmin edilirken, bunların 1,1 trilyonu kanıtlanmış rezervlerdir. Ukrayna, doğal gaz rezervleri bakımından Avrupa'da ikinci sırada yer alıyor. Savaş nedeniyle Rusya, Dinyeper-Donetsk hattındaki neredeyse tüm gaz kaynaklarını kontrol altına aldı.
Kömür rezervleri açısından ise, Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı verilerine göre, Ukrayna dünya sıralamasında 8. konumda yer alıyor. Savaş sonrası, özellikle doğudaki kömür yataklarının büyük bir kısmı Rusya tarafından kontrol edilirken, savaşın sürdüğü Donetsk bölgesi, kömür rezervlerinin çoğunluğuna ev sahipliği yapıyor. Uluslararası basında çıkan haberlere göre, Donetsk'in batısındaki Pokrovsk şehrine Rus birliklerinin yaklaşması, ülkedeki son koklaşabilir kömür madeninin kapanmasına sebep oldu.
