2025 Nobel Fizik Ödülü sahipleri açıklandı
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nde düzenlenen basın toplantısında, 2025 Nobel Fizik Ödülü'nün sahipleri duyuruldu. Ödül, İngiliz John Clarke, Fransız Michel Devoret ve ABD'li John Martinis'e verildi.
Ödül gerekçesi olarak açıklamada, üç bilim insanının "elektrik devresinde makroskopik kuantum mekanik tünelleme ve enerji kuantizasyonunun keşfine" ilişkin çalışmaları gösterildi.
Ödül alan çalışmaların özü ve önemi
Clarke, Devoret ve Martinis, yaptıkları deneylerle kuantum dünyasının özelliklerinin elde tutulabilecek büyüklükteki makroskopik sistemlerde somut biçimde gözlemlenebileceğini gösterdi. Geliştirdikleri sistemler, kuantum mekaniğinin öngördüğü gibi enerjiyi belirli miktarlarda emip yaydığını ortaya koydu. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi açıklamasına göre bu buluşlar, yeni nesil kuantum teknolojilerinin geliştirilmesinin önünü açtı.
Basın açıklamasında ödülün, temel fizik anlayışına katkısının yanı sıra uygulamalı kuantum cihazları ve teknolojilerine yaptığı katkıların da göz önünde bulundurulduğu vurgulandı.
Laureatların kısa biyografileri
John Clarke
İngiliz fizikçi John Clarke, 1942'de Cambridge, İngiltere'de doğdu. Cambridge Üniversitesi Fizik Bölümünden 1964'te mezun olan Clarke, 1968'de aynı üniversitede doktora eğitimini tamamladı. Halen ABD'deki California Berkeley Üniversitesi Fizik Bölümünde profesör olarak çalışıyor.
Michel Devoret
Fransız bilim insanı Michel Devoret, 1953'te Paris'te doğdu. 1982'de Paris-Saclay Üniversitesinde fizik doktorasını tamamlayan Devoret, halihazırda ABD'deki Yale Üniversitesi ve California Üniversitesi Santa Barbara yerleşkesinde profesör unvanıyla çalışmalarını sürdürüyor.
John Martinis
John Martinis, 1958'de ABD'de doğdu. California Berkeley Üniversitesi Fizik Bölümünde lisans ve doktora eğitimini tamamlayan Martinis, halen California Üniversitesi Santa Barbara yerleşkesinde profesör olarak görev yapıyor.
Bağlam: Nobel Ödülleri
Nobel Ödülleri, Alfred Nobel'in vasiyeti üzerine kurulan Nobel Vakfı tarafından insanlığa hizmette bulunanlara verilen ve dünya çapında saygı gören ödüller arasında yer alıyor. Fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp dallarındaki ödüller, ilgili kurumlarca seçiliyor; ekonomi dalındaki Nobel Ekonomi Ödülü ise 1968 kararıyla eklenmiş ve ilk kez 1969'da verilmiştir.
Ödüller her yıl 10 Aralık'ta düzenlenen törende sahiplerine teslim ediliyor. Tarihte bazı yıllarda ödüller verilememiş; iptallerin çoğu Birinci ve İkinci Dünya Savaşları döneminde gerçekleşmiştir. Ayrıca ödül törenleri, Kovid-19 salgını nedeniyle 2020 ve 2021'de yapılamamıştı.
Not: 2024 Nobel Fizik Ödülü, yapay sinir ağları ile makine öğrenimini sağlayan çalışmalara imza atan John Hopfield ve Geoffrey Hinton'a verilmişti.
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nde düzenlenen basın toplantısında, 2025 Nobel Fizik Ödülü'nün sahipleri açıklandı. 2025 Nobel Fizik Ödülü, "elektrik devresinde makroskopik kuantum mekanik tünelleme ve enerji kuantizasyonunun keşfine" ilişkin çalışmalarından dolayı İngiliz John Clarke, Fransız Michel Devoret ve ABD'li John Martinis'e verildi.
