Dünya genelinde zeytinyağı üretiminde yaşanan düşük rekolte ve yüksek enflasyon, Türkiye'de de zeytinyağı fiyatlarının ciddi oranda artmasına neden oldu. Geçen yıl bu zamanlar 1 litre zeytinyağının fiyatı ortalama 115 TL iken, şu an aynı miktardaki zeytinyağın fiyatı 300-400 TL'yi buldu.
Dünyanın önde gelen zeytinyağı üreticileri İspanya ve İtalya'da yaşanan kuraklık sebebiyle rekoltenin yarıdan fazla düşmesi, Türkiye'ye yönelik talep artışına neden oldu. Bununla birlikte Türkiye'nin geçen yıl tarihinin en yüksek zeytinyağı rekoltesine ulaşmasına rağmen, bu yıl rekoltenin düşmesi bekleniyor.
Zeytin ve zeytinyağı üretim ve pazarlama kooperatiflerinden Tariş'in alım fiyatını 295 TL olarak açıklamasıyla beraber, perakende satış fiyatlarının da 300-400 TL bandına çıkması bekleniyor. Üreticiler fiyatlardan memnun olsa da, yüksek fiyatların tüketici talebini olumsuz etkileyebileceği endişesi taşıyor.
Fiyat artışlarına rağmen taklit ve tağşiş yapan firmaların varlığı, tüketicinin sağlıklı ve ucuz zeytinyağı tüketmesini engelliyor. Yetkililerin bu konuda daha sıkı denetimler yapması ve cezai yaptırımları artırması gerekiyor. Böylece hem üretici kazanacak, hem de tüketici uygun fiyata kaliteli yağ tüketebilecek.
Zeytinyağı fiyatlarındaki artışın en büyük etkisi tüketiciye yansıyor. Geçtiğimiz yıl 1 litre zeytinyağı ortalama 115 TL iken, şu an aynı miktar 400 TL'nin üzerinde satılıyor. Bu fahiş fiyat artışı tüketicinin zeytinyağı tüketim alışkanlıklarını olumsuz yönde etkiliyor.
Türkiye'de kişi başına düşen yıllık zeytinyağı tüketimi 1.8 kilogram iken, yüksek fiyatlar sebebiyle bu oranın azalması bekleniyor. Özellikle gelir düzeyi düşük aileler için zeytinyağı artık lüks bir gıda haline geldi. Bu durum sağlıksız yağların tüketimini artırabilir.
Ayrıca fiyat farklılıkları sebebiyle tüketici taklit ve tağşişli ürünleri tercih edebilir. Ucuz fiyata sunulan zeytinyağlarının gerçekten kaliteli olup olmadığı şüphelidir. Bu da halk sağlığını tehdit eden bir diğer risk unsurudur.
Yetkililerin tüketiciyi korumak adına fiyat denetimleri ve cezai yaptırımları sıkılaştırması, tüketici eğitimlerinin artırılması gerekiyor. Böylece kaliteli ve uygun fiyatlı zeytinyağına erişim kolaylaşacaktır.
