SETA'da Türkiye-Endonezya Ortaklık Forumu: İlişkiler ve Bölgesel Öncelikler
Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) tarafından Ankara'da düzenlenen Türkiye-Endonezya Ortaklık Forumu iki oturum halinde gerçekleştirildi. Etkinlik, Türkiye ile Endonezya arasındaki diplomatik ilişkilerin 75. yıl dönümü vesilesiyle diplomatlar, akademisyenler ve bürokratların katılımıyla öğleden önce ve sonra yapıldı.
Açılış: Ticaret Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu
Açılış konuşmasını yapan Ticaret Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu, forumun Ankara-Cakarta ilişkilerinde "yeni bir köşe taşı" oluşturacağını belirtti. Tuzcu, küresel ekonomideki dönüştürücü gelişmelere rağmen G20 üyesi iki ülkenin dayanıklılık gösterdiğini ve büyüme oranlarını korumayı sürdürdüğünü ifade etti. Endonezya'nın ASEAN'ın en büyük ekonomisi olarak bölgesinde merkez olma yönünde ilerlediğine ve küresel değer zincirlerine daha fazla entegre olduğuna dikkat çekti.
Asya'nın Diplomatik Mimarisinde Türkiye ve Endonezya
SETA Genel Koordinatörü Doç. Dr. Nebi Miş, Asya'nın yeni diplomatik mimarisinin inşasında Türkiye ile Endonezya'nın rollerinin önemli olduğunu vurguladı. İki ülkeyi "istikrar üreten iki aktör" olarak nitelendiren Miş, sivil toplum, medya ve akademi arasındaki iş birliklerinin artmasının geleceğin sağlam zeminini oluşturacağını belirtti.
Savunma İşbirliği ve Gelecek Öncelikleri
Endonezya İstanbul Başkonsolosu Darianto Harsono, forum çerçevesinde bilim ve sanayi temsilcilerinin geniş bir yelpazede konuları ele aldığını söyledi. Harsono, 2050'de yeşil ve temiz enerji, dijital dönüşüm ve otomasyonun önem kazanacağını; bu bağlamda iki ülke arasındaki savunma işbirliğinin kritik olduğunu vurguladı. Harsono, Endonezya'nın ham madde gücü ile Türkiye'nin teknoloji kapasitesinin tamamlayıcı olduğunu belirterek, küresel güneyin liderleri olarak ortak sorumluluk taşıdıklarını ifade etti. Açıklamasında "Geçmişi kutlayalım, ilişkiler burada kalmaz, ortaklığın bir gücü var, bu bir fantazi değil, yarın için hazır olunmalı." değerlendirmesinde bulundu.
Oturum Özetleri
"Küresel ve Bölgesel" Oturumu
Oturuma Muhammad Takdir (Endonezya Dışişleri Bakanlığı FPSA Başkanı), Jenny Sari Winata (FPCI), Prof. Dr. Gürol Baba (ASBÜ) ve Dr. Tufan Kutay Boran katıldı. Prof. Dr. Baba, teknoloji transferlerinde kapsamlı bir "işbirliği alışkanlığı" oluşturulması gerektiğini; MIKTA platformunun önemini ve deniz hukukuna uygun özgür söylemlerin geliştirilmesinin gereklerini vurguladı. Baba, sorunların "kompartımanlara ayrılarak" çözülmesinin ilişkiler açısından önem taşıdığını söyledi ve "Orta güçler buluşmalı ve çekim merkezi haline gelmeli" çağrısında bulundu.
Muhammad Takdir, Endonezya'nın "ulusal çoğulculuğu koruması" gerektiğini belirterek, Türkiye'yi 21. yüzyılın gücü olmaya hazırlanan bir aktör olarak gördüklerini; Endonezya içinse 2045'te "Altın Endonezya" hedefinin önemini vurguladı. Bölgedeki Çin ve BRICS gelişmelerine işaret eden Takdir, dış politikanın "ahlaki ve entelektüel temenniye dayalı" olamayacağının altını çizdi ve orta güçlerin barış ile değişim için diplomatik ağırlık taşıması gerektiğini söyledi.
Dr. Boran, Endonezya'nın "Bebas-Aktif (Özgür ve Etkin)" dış politika anlayışına vurgu yaparak esneklik ve karşılıklı faydaya dayalı yaklaşımların önemini hatırlattı ve Türkiye'nin 2019'da başlattığı "Yeniden Asya" girişimine dikkat çekti. Winata ise "orta güçler arasında esasa ve eşitliğe dayalı ortaklık" çağrısında bulunarak, ilişkilerde "a la carte diplomasisi" diye tanımlanan esnek, kriz odaklı iş birliklerinin tercih edilmesi gerektiğini belirtti.
"İkili ve Sektörel" Oturumu
Öğleden sonra yapılan oturumda Korkut Güngen (Dışişleri Bakanlığı İkili Siyasi İşler GM Vekili), Dr. Dinna Prapto Raharja ve Prof. Dr. Anak Agung Banyu Perwita konuştu. Güngen, Türkiye ve Endonezya'yı "iki dost stratejik partner" olarak tanımladı ve G20 ile İİT gibi çok taraflı platformlarda iş birliğinin sürdüğünü vurguladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın şubatta Cakarta'ya, Endonezya Devlet Başkanı Prabowo Subianto'nun nisanda Ankara'ya gerçekleştirdikleri ziyaretlerin ilişkiler açısından önemine dikkat çekti. Güngen, Türkiye'nin Endonezya'daki savunma fuarına 25 firma ile katıldığına değinerek, hedefin Endonezya'nın Türkiye için "daha fazla diyalog partneri" olması olduğunu söyledi.
Dr. Raharja, ilişkilere yönelik "leke yok ancak işbirliği alanları sınırlı kalmış" değerlendirmesinde bulunarak ortak faydaların belirlenmesi gerektiğini; "orta güç" söyleminin güçlendirilmesi önerisini dile getirdi. Perwita ise zirve düzeyinde yeni diplomatik mekanizmaların geliştirilebileceğini, askeri modernizasyonun ilişkilerde kaçınılmaz olduğunu ve savunma kapasitesinin güçlendirilmesinde Türkiye'nin öncü rol üstlenebileceğini belirtti. Perwita, olası mali zorlukların iş birliğiyle aşılabileceğini ifade ederek "iki ülkenin aynı gemide olduğunu" söyledi.
Değerlendirme ve İleriye Dönük Adımlar
Forum, Ankara-Cakarta hattında ekonomi, savunma ve diplomasi ekseninde gelişen ilişkilerin hem mevcut durumunu hem de öncelikli iş birliği alanlarını ortaya koydu. Katılımcılar; teknoloji transferi, savunma sanayi iş birlikleri, çok taraflı platformlarda koordinasyon ve orta güç diplomasi vurgusuyla, ilişkilerin derinleştirilmesi için somut adımlar atılması gerektiğini ifade etti. Forumun, iki ülke arasındaki çapraz ziyaretler ve sektörel etkileşimler ışığında yeni ortaklık fırsatlarını pekiştirmeye zemin hazırlaması bekleniyor.
Öne çıkan vurgular: 75. yıl vesilesiyle artan diplomatik temaslar, savunma ve teknoloji iş birliklerinin öncelenmesi, orta güçlerde koordinasyon ve esnek "a la carte" diplomasi yaklaşımı.
Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfınca (SETA) Ankara'da düzenlenen "Türkiye-Endonezya Ortaklık Forumu" panelinde, iki ülke arasındaki ilişkiler ve bölgesel meseleler tartışıldı. Düzenlenen foruma katılan Ticaret Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu, konuşma yaptı.
