Küresel piyasalarda öncelik: ABD'de hükümetin yeniden açılması ve Fed tutanakları
Gelecek hafta yatırımcıların odağında ABD'de federal hükümetin yeniden açılıp açılmayacağı ve Federal Reserve (Fed) toplantı tutanakları yer alıyor. Geçen hafta, federal hükümetin kapanmasına ilişkin endişelerle başlayan süreçte veri akışındaki kesinti ve iş gücü piyasasından gelen zayıflama sinyalleri, para piyasalarında ve risk iştahında belirgin etkiler oluşturdu.
ABD'de kapanmanın etkileri ve piyasa yansımaları
Demokratlar ve Cumhuriyetçilerin bütçe üzerinde anlaşamaması sonucu 1 Ekim itibarıyla federal hükümet kapandı. Kapanma nedeniyle Çalışma İstatistikleri Bürosu (BLS) perşembe günü haftalık işsizlik maaşı başvurusu verilerini yayımlamadı; dün ise eylül ayına ilişkin tarım dışı istihdam verisi açıklanamadı.
Kamu kurumlarının veri yayınını durdurması, veri temelli karar alma sürecini benimseyen Fed'in para politikasına ilişkin öngörülebilirliği azalttı. Analistler, para piyasalarındaki fiyatlamalarda bankanın bu ay ve aralık toplantılarında faiz indirimlerine devam edeceğine yönelik beklentilerin güçlü kaldığını, 2026'da ise en az iki faiz indiriminin öngörüldüğünü belirtiyor.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, ekonomik büyümenin hükümetin kapanmasından zarar görebileceğini vurguladı. IMF Sözcüsü Julie Kozack ise kapanmanın etkisinin süresine ve yöntemine bağlı olacağını belirterek, 'Federal hükümetin tam olarak finanse edilmeye devam etmesini sağlayacak bir uzlaşmaya varılabileceğini umuyoruz.' dedi.
Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, kapanmanın ekonomik sonuçlarının her geçen gün arttığını söyleyerek, 'Politika yapıcılar, piyasalar ve hatta Fed, önemli bir dönüm noktasında körlemesine hareket ediyorlar, çünkü BLS ve Ekonomik Analiz Bürosu (BEA) verileri hükümet yeniden açılana kadar askıya alınmış durumda.' ifadelerini kullandı.
Senato'da Demokratlar ve Cumhuriyetçilerin ayrı sunduğu geçici bütçe tasarıları yeterli oyu alamadı; bu nedenle gelecek hafta hükümetin yeniden açılıp açılmayacağı piyasaların ana gündem maddesi olmaya devam edecek.
Fed yetkilileri ve piyasa tepkisi
Fed yetkililerinin açıklamaları yakından izleniyor. Fed Başkan Yardımcısı Philip Jefferson bankanın görevini yerine getirmesi için yeterli bilgiye sahip olduğunu belirtirken, Dallas Fed Başkanı Lorie Logan faiz indirimlerinde temkinli olunması gerektiğini, verilere ve gerçeklere dayalı yaklaşımı sürdüreceklerini vurguladı. Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee ise kapanma sırasında resmi istihdam verilerinin açıklanmamasının karar alma sürecini zorlaştırdığını ifade etti.
Bu gelişmelerle ABD tahvil piyasalarında geçen hafta alıcılı seyir hakim oldu; ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı %4,12 seviyesinde tamamladı.
Emtia ve döviz piyasaları
Altın ons fiyatı güçlü yükselişini sürdürerek haftalık bazda 7. haftaya taşındı; perşembe günü 3.896,93 dolar ile rekor kıran ons altın, haftayı %3,4 artışla 3.887 dolar seviyesinden tamamladı. Gümüş ons fiyatı 48,37 dolar ile Nisan 2011'den bu yana en yüksek seviyeyi görürken, hafta kapanışını %4,2 yükselişle 47,99 dolardan yaptı.
Petrol fiyatları ise ABD'nin Rus petrolü alınmamasına yönelik baskılarına rağmen arz sıkıntısı yaşanmayacağı beklentisiyle baskılandı; Brent petrolün varili haftalık bazda %6,4 düşüşle 64,3 dolar seviyesinden kapandı. Dolar endeksi geçen haftayı %0,4 düşüşle 97,7 seviyesinden tamamladı.
ABD hisse senetleri ve makro veriler
New York borsası geçen hafta pozitif seyretti; haftalık bazda S&P 500 %1,09, Nasdaq %1,15 ve Dow Jones %1,10 yükseldi. Cuma günü üç endeks de tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü.
Makro tarafta, özel sektör istihdamı eylülde 32 bin kişi azaldı (piyasa beklentisi +52 bin). ISM hizmet sektörü PMI eylülde 50'ye gerileyerek beklentilerin altında kaldı; S&P Global hizmet sektörü PMI ise 54,2 oldu. S&P Cotality Case-Shiller Ulusal Konut Fiyat Endeksi temmuzda yıllık bazda %1,7 artış gösterdi. Conference Board Tüketici Güven Endeksi eylülde 94,2 ile beklentilerin altında kaldı. JOLTS açık iş sayısı ağustosta 7.227.000 seviyesine çıktı.
Önümüzdeki haftanın veri takviminde salı dış ticaret dengesi, çarşamba FOMC toplantı tutanakları, perşembe haftalık işsizlik maaşı başvuruları ve toptan eşya stokları, cuma Michigan tüketici güven endeksi verileri izlenecek.
Avrupa: Jeopolitik gerilimler ve enflasyon verileri
Avrupa borsaları genel olarak pozitif seyrederken, yatırımcılar gelecek hafta ECB Başkanı Christine Lagarde'ın konuşmasını takip edecek. Bölgede Rusya ile artan gerilimler gündemde kalmaya devam etti; Belçika Başbakanı Bart De Wever ve Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen'in açıklamaları ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin uyaran çağrıları bölgesel risk algısını canlı tutuyor.
Avro Bölgesi'nde yıllık enflasyon ağustosta %2 iken eylülde %2,2'ye çıktı; aylık bazda %0,1 oldu. Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı ağustosta %6,3 seviyesine yükseldi. Almanya'da eylülde yıllık enflasyon %2,4 olarak açıklandı. AB uyumlu TÜFE eylülde aylık %0,2 ve yıllık %2,4 yükseldi.
Geçen hafta borsalarda İngiltere FTSE 100 %2,18, İtalya MIB 30 %1,43, Almanya DAX %2,73 ve Fransa CAC 40 %2,68 prim yaptı. Önümüzdeki veri takviminde Lagarde'ın konuşması, perakende satışlar, Almanya'da fabrika siparişleri ve sanayi üretimi ile Avro Bölgesi'nde ECB toplantı tutanakları yer alıyor.
Asya: Düşük hacim ve bölgesel gelişmeler
Asya piyasalarında bazı borsaların tatil nedeniyle kapalı olması işlem hacimlerini sınırladı. Fed'e yönelik artan faiz indirim beklentileriyle birlikte, Samsung Electronics ve SK Hynix'in OpenAI ile Stargate Programı kapsamındaki ön anlaşmaları bölgedeki risk iştahını destekledi.
BoJ Başkanı Kazuo Ueda, enflasyonun bankanın hedefine kalıcı olarak ulaşma yolunda olduğunu belirtti. BoJ'un tankan anketi firmaların önümüzdeki 12 ayda TÜFE'nin %2,4 artmasını beklediklerini gösterdi; anket ve imalat güvenindeki artış, BoJ politika beklentilerini etkileyebilir.
Japonya'da imalat PMI 48,5, işsizlik %2,6'ya yükseldi, hizmet sektörü PMI 53,3 oldu. Hindistan Merkez Bankası politika faizini %5,5'te sabit tuttu. Haftalık bazda Hong Kong Hang Seng %3,88, Güney Kore Kospi %4,82 ve Japonya Nikkei 225 %0,91 yükseldi; Şanghay bileşik endeksi tatil etkisiyle sınırlı işlem gününde %1,43 arttı.
Gelecek hafta Japonya'da dış ticaret dengesi ve ÜFE verileri, Çin'de ise pazartesi-salı-çarşamba günleri tatil nedeniyle piyasalar kapalı olacak.
Yurt içi piyasa gündemi
Yurt içinde geçen hafta satış ağırlıklı seyirle BIST 100 endeksi %2,62 düşüşle 10.858,52 puandan kapandı. Gelecek hafta dikkatler TCMB Başkanı Fatih Karahan'ın TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda yapacağı sunumda olacak; sunumda küresel gelişmeler, Türkiye ekonomisi, enflasyon ve para politikası çerçevesinin detaylandırılması bekleniyor.
TÜFE eylülde aylık %3,23, Yİ-ÜFE %2,52 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında %33,29, yurt içi üretici fiyatlarında %26,59 olarak kaydedildi. Dolar/TL haftayı 41,6870'ten tamamladı.
Gelecek hafta yurt içinde pazartesi TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru, salı TCMB Başkanı Fatih Karahan'ın TBMM sunumu ve perşembe sanayi üretimi verileri takip edilecek.
