Dr. Mustafa Özel: 'Roman Dili ile İktisat ve Siyaset' söyleşisi
Söyleşi ve temel görüşler
Yazar Dr. Mustafa Özel, Mavera Eğitim ve Sağlık Vakfı'na konuk olarak Vakfın Üsküdar'daki merkezinde "Roman Dili ile İktisat ve Siyaset" başlıklı bir söyleşi gerçekleştirdi. Özel, söyleşide son dönemde hem temel bilimlerin hem de edebiyatın toplum gündeminden düştüğünü vurguladı.
Özel, bu gerilemenin çok yönlü nedenleri olduğunu belirterek, "Şu anda kimse çocuğunun fizikçi ya da matematikçi olmasını istemiyor. Ne yazık ki beşeri ilimler, büyük bir itibar kaybetti. Toplum ve insan bilimleri itibardan düştüğü zaman hiçbir zanaat geliştirmek mümkün değildir. Matematiği ve edebiyatı görmezden gelen hiçbir toplumdan sağlıklı bir tartışma yapmak da mümkün değildir." ifadelerini kullandı.
Romanın toplumsal çözümlemedeki yeri
Özel, edebiyatı özellikle son on yılda daha fazla incelediğini ve kurguya dayalı üretimlerin bir bilim olarak ele alınması gerektiğini savundu. Daha önce politika ve yönetim bilimleriyle ilgilendiğini belirten Özel, "İyi romancıların iyi birer tarihçi, sosyolog, psikolog olabileceklerini gördüm." diyerek romanın disiplinlerarası değeri üzerinde durdu.
Romanların toplumu anlamada ciddi veri sunduğunu söyleyen Özel, bu görüşünü desteklemek için sosyolog Ziya Gökalp'in sözünü hatırlattı: "en sahici sosyoloji, romandır". Özel, romancının bir anketör gibi dolaşıp, gözleyip, anlayıp yazdığını; Ahmet Hamdi Tanpınar'ın "içtimai jeolojinin merkezi camiydi" ifadesinin de bu bakışın bir yansıması olduğunu belirtti.
Roman, iktisat ve ham gerçeklikler
Özel, romanların ideolojik beyanname olmadığını, aksine yaşanmış gerçeklikleri kavramamızda yol gösterdiğini ifade etti: "Roman, başımıza gelmiş olanı doğru anlayabilmemiz için birtakım çileli insanların kalemlerin kan damlatarak yazdıkları edebi eserlerdir."
Para kavramının edebi metinlerde nasıl ele alındığına dikkat çeken Özel, Goethe'yi örnek gösterdi. Goethe'nin "Faust"unun ikinci cildinin iktisada ayrıldığına değinerek, modern birey ve modern devlet çözümlerini literatür üzerinden okumayı önerdi. Özel, bu bölümde paranın ve kağıt paranın modern çağdaki işlevine dair edebiyatın sunduğu içgörüyü öne çıkardı.
Gelecek çalışmalar ve kişisel arka plan
Son dönemde roman alanında beş kitabı yayımlandığını belirten Özel, önümüzdeki yayınları arasında "Roman Diliyle Para" ve "Roman Diliyle Çocuk" adlı çalışmalarının bulunduğunu söyledi. "Roman Diliyle Para"da son birkaç yüzyılda iktisat ve edebiyat dünyasında paraya yaklaşımı değerlendireceğini, "Roman Diliyle Çocuk"ta ise "Küçük Prens", "Momo" ve "Heidi" gibi eserleri ele alacağını aktardı.
Kendisi eğitimine mühendislikle başladığını, daha sonra iktisada geçtiğini belirten Özel, mühendis eğitiminin kendisinde konuşurken net olma alışkanlığı bıraktığını söyledi. Buradaki temel tezini "hakikat Kur'an'da, gerçekler romandadır." şeklinde ortaya koydu ve bunu şu biçimde açıkladı: "Biz Müslüman olarak kendimize yetecek kadar ana ilkeleri Kur'an'dan bulabiliriz. Ama hayat çok çeşitlidir ve Kur'an bunların hepsini içinde barındırmaz. Söz konusu bu gerçeklikler romanda yer alır, biz de bunları oradan alırız."
Kapanış
Program yoğun katılımla gerçekleşti ve soru-cevap bölümünün ardından sona erdi. Söyleşi, edebiyatın iktisat ve siyaset okumalarındaki rolünü tartışan kapsamlı bir oturum olarak kayda geçti.
