Çarşamba Ovası tarımdan uzaklaşıyor: Fındık ve kavak üretimi artıyor
Türkiye’nin en verimli tarım alanlarından biri olan, Yeşilırmak Nehri’nin suladığı Çarşamba Ovası, yanlış arazi kullanımı ve ürün tercihlerindeki değişim nedeniyle tarımdan ormana dönüşme riskiyle karşı karşıya.
Arazi kullanımında gözlemlenen dönüşüm
Çarşamba Ovası, 87 bin 981 hektarlik geniş bir alana sahip olup Türkiye’nin en büyük delta ovalarından biri olarak biliniyor. Bölgede kavak, söğüt ve çınar ağaçlarının yayılması ovaya orman görünümü kazandırdı. Çarşamba Ziraat Odası verilerine göre ovanın yaklaşık 55 bin hektarı fındık arazisi olarak kullanılıyor; bunun dışında kalan birçok alana da ağaç dikildiği için tarım arazisi niteliği azalıyor.
Sebze üretimindeki gerileme
Çarşamba Ziraat Odası Başkanı Muammer Aydemir, ovada geçmişte sebze üretiminin ön planda olduğunu, ancak üretim profilinin yıllar içinde değiştiğini belirtiyor. Aydemir, "Türkiye’nin en verimli ovalarından biri Çarşamba Ovası’dır. 1980’li yıllarda sebze ağırlıklı üretim yapılırdı. Zamanla fındık üretimine dönüldü. Bunun en büyük nedeni, sebzenin maddi olarak istikrarsız olmasıydı. Bir yıl para etti, bir yıl etmedi. 2012 yılından itibaren yaşanan sel olayları da sebze üretimini olumsuz etkiledi" dedi.
Çiftçi tercihleri: Gelir ve düşük emek yoğunluğu
Aydemir, üretici tercihlerinin ekonomik nedenlerle şekillendiğini vurguluyor: "Kavak ağacının günümüzdeki fiyatları üreticiyi memnun ediyor. Aynı şekilde bu yıl fındık da iyi kazandırdı. Ovada sözleşmeli tarım uygulaması olmadığı için çiftçi hangi ürün para ediyorsa onu tercih ediyor. Bugünlerde bölgede kivi dikimi de hızla artıyor". Özellikle emekli ve yurt dışında yaşayan çiftçilerin kavak dikimini tercih ettiği belirtiliyor.
Toprak yapısı ve verimlilik kaygısı
Aydemir, ağaçlandırmanın kısa vadede gelir sağlayabileceğini ancak uzun vadede toprağın işlenme düzenini bozduğunu ve bunun ovadan elde edilen verimi düşürebileceğini ifade ediyor: "Ağaç dikimi toprağın yapısını olumsuz etkiliyor. Normalde her yıl işlenen tarım arazisi daha verimli olur. Ancak ağaçlık alanlarda bu yapı bozuluyor. İnşallah ileride sözleşmeli tarıma geçilir ve yeniden sebze ile meyve üretimi artar".
Sonuç: Tarımsal dengenin korunması gerekliliği
Çarşamba Ovası’nda yanlış arazi kullanımı ve ürün tercihleri nedeniyle sebze üretimi her geçen yıl azalıyor. Bölgenin gelecekte sürdürülebilir tarımsal üretimini korumak için arazi yönetimi, üretici teşvikleri ve planlı tarım uygulamalarının önemi öne çıkıyor.
Önemli veriler: Çarşamba Ovası 87 bin 981 hektar; yaklaşık 55 bin hektarı fındık arazisi olarak kullanılıyor.
TÜRKİYE’NİN EN VERİMLİ TARIM ALANLARINDAN BİRİ OLAN YEŞİLIRMAK NEHRİ’NİN SULADIĞI ÇARŞAMBA OVASI, YANLIŞ ARAZİ KULLANIMI SONUCU ORMANA DÖNÜŞME TEHLİKESİYLE KARŞI KARŞIYA. SON YILLARDA OVADA SEBZE ÜRETİMİ HIZLA AZALIRKEN, FINDIK VE KAVAK AĞAÇLARI GİDEREK ARTIYOR.
